W styczniu 2015 r. zostałem skazany za bójkę. W 2018 roku odbywałem 150 dni kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Była to kara zastępcza nałożona w związku z niewykonaniem pracy w ramach kary ograniczenia wolności. Dodatkowo zostałem skazany na grzywnę. Chciałbym dowiedzieć się czy mam prawo do zatarcia skazania.
Andrzej
Szanowny Panie!
Zgodnie z treścią art. 106 Kodeksu karnego (dalej: KK), z chwilą zatarcia skazania, uważa się je za niebyłe. Skutkiem zatarcia skazania jest to, że za niebyłe uważa się nie tylko skazanie, lecz również samo popełnienie przestępstwa. Oznacza to wprowadzenie fikcji prawnej, że do popełnienia przestępstwa przez daną osobę w ogóle nie doszło. Od chwili zatarcia skazania prawdziwe - z punktu widzenia porządku prawnego - jest stwierdzenie, że danego przestępstwa nie popełniono, a osoba która to przestępstwo popełniła jest osobą niekaraną.
Przesłanki zatarcia skazania określone są w art. 107 KK.
Został Pan skazany w czasie kiedy art. 107 § 4 KK wskazywał, że w razie skazania na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 5 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania; na wniosek skazanego sąd może zarządzić zatarcie skazania już po upływie 3 lat.
Ustawa nowelizująca z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny i niektórych innych ustaw zmieniła, od dnia 21 marca 2015 r., warunki zatarcia skazania, znacznie skracając okresy po upływie których dochodzi do zatarcia skazania. Według obowiązującego od dnia 21 marca 2015 r. przepisu art. 107 § 4 KK, w razie skazania na karę ograniczenia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
Nowowprowadzony § 4a art. 107 KK mówi, że w razie skazania na grzywnę zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
W art. 21 ustawy nowelizującej Kodeks karny, którymi skrócono terminy zatarcia skazania, wskazano konsekwencje wiążące się ze zmianą przepisów. Zgodnie z przepisami przejściowymi do skazań prawomocnymi wyrokami wydanymi przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w przedmiocie zatarcia skazania stosuje się przepisy Kodeksu karnego w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, chyba że okres zatarcia skazania upłynął przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Do Pana skazania (co miało miejsce w styczniu 2015 r.) stosuje się zatem przepisy znowelizowane. Oznacza to, że Pana skazanie uległo zatarciu z mocy prawa po upływie 3 lat od wykonania kary ograniczenia wolności – kara została wykonana z chwilą zakończenia odbywania zastępczej kary pozbawienia wolności. Jeżeli zakończył Pan odbywać zastępczą karę pozbawienia wolności w 2018 r. to skazanie uległo zatarciu w 2021 r. Stało się tak pod warunkiem, że zapłacił Pan grzywnę na jaką Pan został skazany, a zapłata nastąpiła rok i wcześniej przed zakończeniem wykonywania zastępczej kary pozbawienia wolności.
Jeżeli grzywa na nie została zapłacona to zatarcie skazania nastąpi po roku od jej zapłaty lub przedawnienia jej wykonania (kary grzywny nie można wykonać, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło 10 lat).
Jeżeli została zapłacona mniej niż rok licząc wstecz od zakończenia wykonywania zastępczej kary pozbawienia wolności to zatracie skazania nastąpi (nastąpiło) po upływie roku od dnia zapłaty grzywny.
To, że odbywał Pan zastępczą karę pozbawienia wolności nie oznacza, że do zatarcia skazania należy stosować terminy dotyczące zatarcia skazania w przypadku skazania na karę pozbawienia wolności. Nie został Pan skazany na karę pobawienia wolności lecz na karę ograniczenia wolności.
Stan prawny na dzień 29.01.2022 r.
