Od 27 października 2020 r. z dobrodziejstwa zwolnienia od podatku z tytułu otrzymanej darowizny lub spadku będzie mógł skorzystać szerszy krąg osób.
Do tej pory zwolnione od podatku było nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki, itd.), wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków, itd.), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. To tak zwana podatkowa grupa „0”.
Ta grupa "0" została poszerzona przez ustawę z dnia 17 września 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2020 r. poz. 1761).
Nowelizacja wprowadziła do ustawy przepis art. 14 ust. 4a, zgodnie z którym za zstępnych w rozumieniu ustawy uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a za wstępnych także odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.
Osoby przebywające, lub które przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej będą zwolnione z podatku jeżeli darczyńcą lub spadkodawcą będą odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, w których przebywały osoby obdarowane lub dziedziczące.
Podobnie osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej będą zwolnione z nabycia spadku i darowizny, jeżeli darczyńcą i spadkodawcą będą ich wychowankowie.
Zachowują aktualność dotychczasowe warunki skorzystania ze zwolnienia podatkowego. Aby skorzystać ze zwolnienia należy zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego tj. od dnia darowizny, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub zarejestrowania notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia lub europejskiego poświadczenia spadkowego.
W przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9637 zł, aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego należy udokumentować otrzymanie pieniędzy dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Ustawa nowelizująca wskazuje, że do darowizn i spadków na rzecz wychowanków placówek i osób te placówki prowadzących, których nabycie nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej (czyli przed 27 października 2020 r.), stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Zmianę należy uznać za pozytywną. Zgodzić się bowiem należy z projektodawcą, że dzieci w zastępczej opiece rodzinnej wychowywane są w większości przypadków przez całe swoje dzieciństwo. Dziecko w Rodzinnym Domu Dziecka czy rodzinie zastępczej w wielu przypadkach uważa swoich opiekunów za prawdziwych rodziców i odwrotnie - opiekunowie uważają je za własne już do końca życia.
Dlatego też wysoce niesprawiedliwym społecznie jest fakt, gdy w przypadku przepisania przez rodzica zastępczego swojego dobytku w formie testamentu lub przekazania darowizny pieniężnej lub rzeczowej usamodzielnionemu czyli pełnoletniemu już wychowankowi jeszcze za życia opiekuna, były podopieczny musi odprowadzić podatek od spadków lub darowizn jako osoba obca należąca do III grupy podatkowej, więc w pełnej wysokości.
Stan prawny na dzień 27.10.2020 r.
