Artykuły

Moja mama ma dom i działkę, którą chce mi przepisać - chce mi zrobić umowę dożywotnią żebym nie płaciła zachowku rodzeństwu. Chciałabym zapytać ile wyniesie mnie taki przepis dom wyceniam na 18000 zł a działkę na 20.000 zł. Ile wyniesie mnie taki przepis.

Magdalena

Szanowna Pani!

Jak rozumiem chce Pani zawrzeć z mamą umowę o dożywocie.
Umowa o dożywocie polega na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie. Nabywca nieruchomości powinien, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
Jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia.
Dożywocie można zastrzec także na rzecz osoby bliskiej zbywcy nieruchomości.

Umowa o dożywocie musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Notariusz pobierze wynagrodzenie za czynności związane z zawarciem tej umowy.
Maksymalna opłata notarialna określona jest w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.

Podstawą obliczenia opłaty notarialnej od umowy o dożywocie będzie wartość nieruchomości będącej przedmiotem umowy.
Maksymalna stawka wynosi od wartości:

1. do 3000 zł - 100 zł;
2. powyżej 3000 zł do 10.000 zł - 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
3. powyżej 10.000 zł do 30.000 zł - 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł;
4. powyżej 30.000 zł do 60.000 zł - 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł;
5. powyżej 60.000 zł do 1.000.000 zł - 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł;
6. powyżej 1.000.000 zł do 2.000.000 zł - 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł;
7. powyżej 2.000.000 zł - 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.

W przypadku kiedy, jak w Pani przypadku, wartość zbywanej nieruchomości wynosi 38.000 zł maksymalna opłata notarialna wyniesie 790 zł (710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł tj. 8.000 zł).

Notariusz doliczy podatek VAT, w stawce 23%. Podatek VAT wyniesie zatem w Pani przypadku 181,70 zł.

Łącznie notariusz za umowę o dożywocie może maksymalnie zażądać 971,7‬0 zł.  Jest to opłata makstamalna – można próbować targować się z notariuszem.

Dodatkowo notariusz pobierze podatek od czynności cywilnoprawnych, którego jest płatnikiem. Stosownie do przpisów ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatek od umowy dożywocia.
Ciężar obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnopranwych, przy umowie dożywocia, spoczywa na nabywcy własności nieruchomości.

Podstawę opodatkowania przy umowie dożywocia stanowi wartość rynkowa nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego, czyli w Pani przypadku 38.000 zł.

Stawka podatkowa związana z przeniesieniem własnosności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie wynosi 2%.

Podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy o dożywocie, której przedmiotem jest nieruchomość o wartości 38.000 zł wynosi 760‬ zł.

Notariusz pobierze także opłatę sądową za wpisanie do księgi wieczystej nowego właściciela – 200 zł oraz za wpisanie do księgi wieczystej prawa dożywocia w kwocie 150 zł.

Łącznie koszty umowy o dożywocie (bez opłaty za wypisy z aktu notarialnego – 6 zł + 23% VAT za każdą rozpoczętą stronę) wyniosą zatem 2 081,70 zł (pod warunkiem, że notariusz pobierze taksę notarialną w maksymalnie dopuszczalnej wysokości).

Na marginesie dodam, że jeżeli w ramach umowy o dożywocie ustanowi Pani na rzecz mamy osobistą służebność mieszkania lub prawo użytkowania domu, to z uwagi na to że w świetle przepisu art. 908 § 2 Kodeksu cywilnego, służebność osobista zawarta w umowie dożywocia należy do treści prawa dożywocia, nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn (ustanowienie nieodpłatnej służebności podlega co do zasady temu podatkowi).

Stan prawny na dzień 7 lipca 2021 r.