Mój ojciec cały swój majątek (2 mieszkania i auto) przekazał mi dwa lata temu w darowiźnie.
Rok temu mój ojciec ożenił się. Pół roku temu ojciec zmarł.
Jego żona przesłała mi wezwanie do zapłaty zachowku, wskazując że odpowiadam za zachowek z uwagi na darowizny od ojca.
Czy muszę płacić zachowek żonie ojca?
Paweł
Szanowny Panie!
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (art. 991 k.c.) zachowek przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Jeżeli osoba uprawniona do zachowku nie otrzymała go bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Wysokość zachowku wynosi w przypadku osób uprawnionych trwale niezdolnych do pracy lub małoletnich dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach połowę wartości tego udziału. Przy obliczaniu zachowku dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę (art. 993 k.c.).
Roszczenie o zapłatę zachowku może przysługiwać także między spadkobiercami ustawowymi, jeżeli tak jak w opisywanym przypadku, jeden ze spadkobierców otrzymał wcześniej od spadkodawcy darowizny które wyczerpały cały (prawie cały – w sposób w wyniku którego wartość nabytego przez spadkobiercę występującego z roszczeniem udziału w spadku, nie pokrywała wysokości kwoty należnego zachowku) spadek.
Jednakże nie każda darowizna podlega doliczeniu do spadku. Katalog wyłączeń zawiera art. 994 k.c. zgodnie z § 3 ww. przepisu, przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.
Zatem, ponieważ darowizna na Pana rzecz została dokonana przez zawarciem przez Pana ojca związku małżeńskiego, nie jest Pan zobowiązany wobec wdowy po ojcu do zapłaty należności tytułem zachowku.
W związku z powyższym proponowałbym, aby sporządził Pan odpowiedź na wezwanie, w którym wskaże Pan, że żądanie żony zmarłego ojca jest bezpodstawne, a także poda Pan ww. podstawę prawną tego twierdzenia.
Stan prawny na dzień 29.08.2021 r.
