Otrzymałem od taty darowiznę domu. W umowie darowizny ustanowiłem dla taty służebność mieszkania – dotyczy ona całego piętra domu (jest tam osobne mieszkanie).
Tata poznał pewną panią z którą się niestety ożenił. Teraz zapowiedział, że ta pani zamieszka z nim.
Czy jako właściciel mogę zabronić żonie ojca zamieszkania w domu?
Czy po ewentualnej śmierci taty jego żona będzie mogła nadal mieszkać w domu?
Kacper
Szanowny Panie,
Żona Pana ojca może zamieszkać razem z nim. To czy Pan zgadza się na to czy nie, nie ma w tej kwestii znaczenia.
Jak wynika z Pana pytania w umowie darowizny ustanowił Pan na rzecz ojca osobistą służebność mieszkania.
Stosownie do art. 301 § 1 Kodeksu cywilnego, mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.
W przypadku śmierci Pana ojca służebność wygaśnie.
Jak wskazuje bowiem przepis art. 299 KC, służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.
W sprawie ewentualnego pozostania żony ojca w mieszkaniu po jego śmierci znaczenie będzie miał przepis art. 301 § 2 KC, mówiący, że można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.
Jeżeli nie umówił się Pan z ojcem lub nie umówi w przyszłości, że po jego śmierci służebność mieszkania będzie przysługiwała żonie, to po śmierci taty żona straci uprawnienie do zamieszkiwania w lokalu.
Jeżeli się nie będzie Pan zgadzał na dalsze zamieszkiwanie przez nią w lokalu to będzie zajmowała ten lokal bezpodstawnie, a to z kolei będzie stanowiło podstawę do żądania opuszczenia lokalu (również powództwa o eksmisję).
Żona Pana ojca straci również uprawnienie do zamieszkiwania w lokalu również wówczas kiedy Pana ojciec opuściłby ten lokal i np. wyprowadził się do innej miejscowości.
Uprawnienie osoby, o której mowa w art. 301 zdanie drugie KC, do zajmowania mieszkania zależy od tego, czy mający służebność mieszkania wykonuje ją (tak wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12 stycznia 2006 r., sygn. akt. II CK 341/2005, OSNC 2006/10 poz. 169).
Jeżeli więc Pana ojciec wyprowadzi się z mieszkania to tym samym odpadnie podstawa prawna do dalszego zajmowania przez żonę ojca pomieszczeń objętych służebnością.
Stan prawny na dzień 1.08.2012 r.
