Zmarł mój stryj – brat matki. Moja matka odrzuciła spadek po stryju, bo miał wielkie długi. Z tego powodu będę odrzucać spadek. Później będę składać w sądzie rodzinnym wniosek o pozwolenie na odrzucenie w imieniu mojego małoletniego syna.
Moje pytanie: czy we wniosku do sądu mogę upoważnić wujka – brata mamy do reprezentowania mnie na sprawie? Czy muszę zrobić to pozwolenie notarialnie? Mieszkam za granicą i nie będę miała jak latać na sprawy, a poza tym też wiąże się to z kosztami.
Monika
Szanowna Pani!
Pełnomocnictwo procesowe nie musi być notarialne. Wystarczy forma pisemna. Ale pełnomocnikiem procesowym wujek nie może być. Z rodziny pełnomocnikiem procesowym mogą być tylko wstępni, zstępni, małżonek i rodzeństwo.
Jak wskazuje art. 87 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.
To, że nie może Pani ustanowić pełnomocnikiem stryja nie oznacza wcale, że będzie Pani musiała stawić się w sądzie w Polsce.
Pani dziecko mieszka z Panią poza Polską. W tym wypadku sądem właściwym do rozpatrzenia sprawy o zezwolenie na odrzucenie w imieniu dziecka spadku jest Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy. To właśnie tu trzeba złożyć wniosek o zezwolenie na odrzucenie w imieniu dzieci spadku.
We wniosku może Pani prosić sąd o przesłuchanie Pani przed konsulem w państwie zamieszkania lub/i o wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym.
Jak wskazuje art. 1134 KPC, sądy mogą występować do polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego o przeprowadzenie dowodu lub o doręczenie pisma, jeżeli osoba mająca być przesłuchana lub odbiorca pisma jest obywatelem polskim przebywającym za granicą. Ponadto zgodnie z ustawą dnia 25 czerwca 2015 r. Prawo konsularne (art. 26 ust.1 pkt 2), na wniosek organu administracji publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej, sądu lub prokuratora konsul przesłuchuje strony, uczestników postępowania, świadków i podejrzanych.
Jeżeli chodzi o wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym to taki wniosek ma oparcie w przepisach. Art. 514 § 1 KPC mówi, że rozprawa odbywa się w wypadkach wskazanych w ustawie. W innych wypadkach wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu. Mimo niewyznaczenia rozprawy sąd przed rozstrzygnięciem sprawy może wysłuchać uczestników na posiedzeniu sądowym lub zażądać od nich oświadczeń na piśmie.
Rodzaje spraw z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi, w których sąd musi wyznaczyć rozprawę określa art. 579 KPC. Stosownie do tego przepisu, postanowienia w sprawach o powierzenie wykonywania, ograniczenie, zawieszenie, pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej, ustalenie, ograniczenie albo zakazanie kontaktów z dzieckiem mogą być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy. Dotyczy to także zmiany rozstrzygnięć w tym przedmiocie, zawartych w wyroku orzekającym rozwód, separację, unieważnienie małżeństwa albo ustalającym pochodzenie dziecka. Postanowienia takie stają się skuteczne i wykonalne po uprawomocnieniu się.
Wśród spraw określonych w art. 579 KPC nie znajdują się sprawy związane z zezwoleniem na dokonanie w imieniu dziecka czynności przekraczających zwykły zarząd majątkiem dziecka (np. odrzucenie w imieniu dziecka spadku), a to oznacza postanowienie w sprawie może być wydane bez przeprowadzania rozprawy na posiedzeniu niejawnym.
We wniosku kierowanym do sądu powinna Pani wskazać, że podróż do Warszawy w celu udziału w rozprawie byłaby dla Pani zbyt uciążliwa (np: z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem, z przyczyn zawodowych) i wiązała by się z wysokimi kosztami (podróż, nocleg, itp.), których Pani nie będzie w stanie unieść.
Trzeba także pamiętać, aby do wniosku dołączyć, jako dowód, wszelkie dokumenty potwierdzające, że spadkodawca miał długi (wyroki, nakazy zapłaty, wezwania do zapłaty, itp.) i nie posiadał majątku. Aby sąd zezwolił na odrzucenie spadku w imieniu dziecka należy wykazać, że odrzucenie spadku będzie zgodne z interesem dziecka. Im więcej dowodów potwierdzających to, że odrzucenie spadku będzie korzystne dla dziecka tym większe szanse na wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym.
Stan prawny na dzień 18.10.2018 r.
