Mój tata w latach 11.2007 - 12.2014 prowadził działalność gospodarczą i za ten okres zalega ze składkami zus. Od 01.2015 był zatrudniony na etacie, ale od czerwca 2015 jest na L4 z powodu uczulenia, które prawdopodobnie będzie zdefiniowane jako choroba zawodowa. Wcześniej normalnie miał opłacane składki jako pracodawca i pracownik - było to na pewno łącznie powyżej 25 lat. Czy nie opłacanie zus w okresie 2007 - 2014 może być przyczyną nieprzyznania renty z tytułu choroby zawodowej?
Kamila
Jeżeli chodzi o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z choroba zawodowej to zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Ubezpieczonym jest z kolei osoba fizyczna podlegająca ubezpieczeniu wypadkowemu, a także osoba, która przed dniem 1 stycznia 1999 r. podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników.
Pani tata był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a z tego tytułu był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym. Jest on ubezpieczonym w rozumieniu ustawy.
Stosownie do art. 17 ust. 1 tej ustawy, przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej i dodatku do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, do ustalenia wysokości tych świadczeń oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z uwzględnieniem przepisów szczególnych ustawy wypadkowej.
Natomiast zgodnie z ust. 2, świadczenia, o których mowa w ust. 1 (a zatem również renta z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową), przysługują niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
Mając na względzie powyższe przepisy należy wskazać, że ustawa wypadkowa uniezależnienia prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego.
W odróżnieniu od „zwykłej” renty z tytułu niezdolności do pracy w przypadku renty wypadkowej nie stosuje się wymagań odnośnie okresów składkowych i nieskładkowych oraz warunku powstania niezdolności do pracy w określonych w ustawie emerytalnej okresach składkowych lub nieskładkowych , albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Jeżeli więc u Pani taty zdiagnozowana zostanie choroba zawodowa i zostanie ustalone, że w związku z tą chorobą jest on niezdolny do pracy to będzie miał prawo do renty.
Fakt, że tata nie płacił obowiązkowych składek mógłby mieć znaczenie dla wysokości świadczenia jakie mu zostanie przyznane. Gdyby okres działalności gospodarczej był brany pod uwagę przy ustalaniu wysokości świadczenia to za lata kiedy składka nie była odprowadzona należałoby uwzględnić wartość 0 jako podstawę wymiaru składki.
Jak wskazuje bowiem art. 5 ust 4 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla płatników składek, zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, który ma zastosowanie w sprawie, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.
Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (ust. 6).
Jeżeli chodzi o „zwykłą” rentę z tytułu niezdolności do pracy, gdyby tata się o nią ubiegał w przypadku nieustalenia choroby zawodowej to Pani tata musiałby się wykazać okresem co 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a okres ten powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.
Jako, że w ciągu ostatnich 10 lat tata ma 7 lat, w których nie płacił obowiązkowych składek to nie uzyskałby prawa do renty, bo nie wykaże 5 lat wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych.
To prawo mógłby uzyskać po zapłaceniu zaległych składek.
Stan prawny na dzień 18.10.2015 r.
