Artykuły

Mandaty karne może wystawiać nie tylko Policja, ale także inne organy. Również funkcjonariusze Straży Miejskiej (Gminnej) mogą, w przypadku popełnienia wykroczenia, ukarać sprawcę mandatem karnym.
Należy jednak pamiętać, że Straż Gminna (Miejska) nie może nakładać mandatów karnych we wszystkich przypadkach popełnienia wykroczeń określonych w Kodeksie wykroczeń i w innych ustawach.
Strażnicy miejscy (gminni) mogą zastosować postępowanie mandatowe wyłącznie w przypadku popełnienia ściśle określonych wykroczeń.

Na pytanie „za co Straż Miejska (Gminna) może nałożyć mandat odpowiedź daje Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. z 2003 r. Nr 208, poz. 2026 ze zm.).
To rozporządzenie enumeratywnie wymienia te wykroczenia, za które mandatem może ukarać strażnik gminny (miejski).
Poniżej przedstawiamy listę tych wykroczeń.

Wykroczenia określone w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jednolity: Dz. U. 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.), za które Straż Miejska (Gminna) może karać mandatem karnym:

1. demonstracyjne okazywanie, w miejscu publicznym, lekceważenia Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnym organom (art. 49 § 1)
2. naruszanie przepisów o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej (art. 49 § 2)
3. nie opuszczenie zbiegowiska publicznego pomimo wezwania właściwego organu (art. 50)
4. zakłócanie krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokoju, porządku publicznego, spoczynku nocnego albo wywoływanie zgorszenia w miejscu publicznym (art. 51 § 1)
5. przeszkadzanie lub usiłowanie przeszkadzania w organizowaniu lub w przebiegu niezakazanego zgromadzenia (art. 52 § 2 pkt 1)
6. zwoływanie zgromadzenia bez wymaganego zawiadomienia albo przewodniczenie takiemu zgromadzeniu lub zgromadzeniu zakazanemu (art. 52 § 2 pkt 2)
7. przewodniczenie zgromadzeniu po rozwiązaniu go przez przewodniczącego lub przedstawiciela organu gminy (art. 52 § 2 pkt 3)
8. bezprawne zajmowanie lub wzbranianie się opuszczenia miejsca, którym inna osoba lub organizacja prawnie rozporządza jako zwołujący lub przewodniczący zgromadzenia (art. 52 § 2 pkt 4)
9. wykraczanie przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych (art. 54)
10. kąpanie się w miejscu, w którym jest to zabronione (art. 55)
11. organizowanie lub przeprowadzanie publicznej zbiórki ofiar bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom (art. 56 § 1)
12. żebranie w miejscu publicznym przez osobę mająca środki egzystencji lub będącą zdolną do pracy (art. 58 § 1)
13. wykonywanie działalności gospodarczej bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia (art. 60¹ § 1)
14. niedopełnienie obowiązku zgłaszania do ewidencji działalności gospodarczej zmian danych objętych wpisem (art. 60¹ § 2)
15. wprowadzanie przez przedsiębiorcę do obrotu towaru bez wymaganych oznaczeń (art. 60¹ § 3)
16. wykonywanie bez wymaganych uprawnień zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek (art. 60¹ § 4 pkt 1)
17. prowadzenie sprzedaży na terenie należącym do gminy lub będącym w jej zarządzie poza miejscem do tego wyznaczonym przez właściwe organy gminy (art. 60³ § 1)
18. umieszczanie w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym ogłoszenia, plakatu, afiszu, apelu, ulotki, napisu lub rysunku albo wystawianie ich na widok publiczny w innym miejscu bez zgody zarządzającego tym miejscem (art. 63a § 1)
19. niedopełnianie obowiązku umieszczenia w odpowiednim miejscu albo utrzymania w należytym stanie tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości, nazwą ulicy lub placu albo miejscowości przez właściciela, administratora, dozorcę lub użytkownika nieruchomości (art. 64 § 1)
20. niedopełnianie obowiązku oświetlenia tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości (art. 64 § 2)
21. umyślne wprowadzanie w błąd organu państwowego lub instytucji upoważnionej z mocy ustawy do legitymowania co do tożsamości własnej lub innej osoby (art. 65 § 1 pkt 1)
22. umyślne wprowadzanie w błąd organu państwowego lub instytucji upoważnionej z mocy ustawy do legitymowaniaco do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania (art. 65 § 1 pkt 2)
23. nieudzielenie, wbrew obowiązkowi, właściwemu organowi państwowemu lub instytucji, upoważnionej z mocy ustawy do legitymowania, wiadomości lub dokumentów co do tożsamości własnej lub innej osoby, co do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania (art. 65 § 2)
24. wprowadzanie w błąd, fałszywą informacją lub w inny sposób, instytucji użyteczności publicznej albo organu ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zdrowia w celu wywołania niepotrzebnej czynności (art. 66 § 1)
25. umyślne uszkadzanie lub usuwanie ogłoszenia wystawionego publicznie przez instytucję państwową, samorządową albo organizację społeczną lub też umyślne uniemożliwianie, w inny sposób, zaznajomienia się z takim ogłoszeniem (art. 67 § 1)
26. umyślne uszkadzanie lub usuwanie ogłoszenia, afiszu lub plakatu wystawionego publicznie przez instytucję artystyczną, rozrywkową lub sportową albo umyślne uniemożliwianie, w inny sposób, zaznajomienia się z takim ogłoszeniem, afiszem lub plakatem (art. 67 § 2)
27. niezbezpieczenie, wbrew obowiązkowi, miejsca niebezpiecznego dla życia lub zdrowia człowieka (art. 72)
28. niszczenie, uszkadzanie, usuwanie lub czynienie nieczytelnymi znaków lub napisów ostrzegających o grożącym niebezpieczeństwie dla życia lub zdrowia człowieka albo ogrodzenia lub innego urządzenia zapobiegającemu takiemu niebezpieczeństwu (art. 74 § 1)
29. wystawianie lub wywieszanie ciężkich przedmiotów bez zachowania należytej ostrożności albo rzucanie nimi, wylewanie płynów, wyrzucanie nieczystości albo doprowadzanie do wypadania takich przedmiotów lub wylewania się płynów (art. 75 § 1)
30. niezachowanie zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia (art. 77)
31. doprowadzenie zwierzęcia, przez drażnienie lub płoszenie, do tego, że staje się niebezpieczne (art. 78)
32. zaniechanie, wbrew swemu obowiązkowi, oświetlenia miejsc dostępnych dla publiczności (art. 79 § 1)
33. gaszenie, ze złośliwości, oświetlenia miejsc dostępnych dla publiczności (art. 79 § 2)
34. przejeżdżanie pojazdem lub konno albo przepędzanie zwierzęcia gospodarskiego przez wał przeciwpowodziowy w miejscu do tego nieprzeznaczonym lub wzdłuż po wale, na którym nie ma drogi o dostatecznie mocnej nawierzchni (art. 80 § 1 pkt 1)
35. oranie lub bronowanie ziemi na wale przeciwpowodziowym albo obok wału w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału (art. 80 § 1 pkt 2)
36. rozkopywanie wału przeciwpowodziowego, wbijanie słupa lub osadzanie znaku albo zasadzanie drzewa lub krzewu na wale, (art. 80 § 1 pkt 3)
37. kopanie studni, sadzawki, dołu lub rowu obok wału przeciwpowodziowego w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału (art. 80 § 1 pkt 4)
38. pasienie  na wale przeciwpowodziowym zwierzęcia gospodarskiego (art. 80 § 1 pkt 5)
39. uszkadzanie umocnienia na wale przeciwpowodziowym (art. 80 § 1 pkt 6)
40. naruszanie innych ograniczeń w użytkowaniu wałów przeciwpowodziowych, wprowadzonych przez właściwy organ administracji państwowej lub samorządowej (art. 80 § 2)
41. niszczenie lub uszkadzanie urządzenia służącego do ochrony brzegów wód morskich lub śródlądowych, a w szczególności wszelkich umocnień lub roślinności ochronnej (art. 81)
42. rozniecanie ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu albo palenie tytoniu, na terenie lasu, na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od nich, z wyjątkiem miejsc na drogach utwardzonych i miejsc wyznaczonych do pobytu ludzi (art. 82 § 3)
43. wypalanie trawy, słomy lub pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania (art. 82 § 4)
44. utrudnianie prowadzenia działań ratowniczych, a w szczególności utrudnianie dojazdu do obiektów zagrożonych jednostkom ochrony przeciwpożarowej, prowadzącym działania ratownicze (art. 82a § 2)
45. nieoznaczanie, wbrew obowiązkowi, w sposób odpowiadający wymaganiom i łatwo dostrzegalny, zarówno w dzień, jak i w porze nocnej, jakiejkolwiek przeszkody w ruchu drogowym, urządzenia lub przedmiotu znajdujących się na drodze lub też miejsca prowadzonych robót, jeżeli to może zagrozić bezpieczeństwu ruchu albo utrudnić ruch na drodze (art. 84)
46. samowolne ustawianie, niszczenie, uszkadzanie, usuwanie, włączanie lub wyłączanie znaku, sygnału, urządzenia ostrzegawczego lub zabezpieczającego albo zmienianie ich położenie, zasłanianie ich lub czynienie niewidocznymi (art. 85 § 1)
47. samowolne niszczenie, uszkadzanie, usuwanie lub ustawianie znaków turystycznych (art. 85 § 2)
48. naruszanie przepisów dotyczących sposobu znakowania dróg wewnętrznych (art. 85a § 1)
49. zlecenie wadliwego dokonania znakowania dróg wewnętrznych (art. 85a § 2)
50. dopuszczenie, przez mającego obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7,  do przebywania małoletniego na drodze publicznej lub na torach pojazdu szynowego (art. 89)
51. niewskazanie na żądanie uprawnionego organu, wbrew obowiązkowi, komu powierzono pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie (art. 96 § 3)
52. niszczenie lub uszkadzanie drogi publicznej lub drogi w strefie zamieszkania, przynależności lub urządzenia drogowego (art. 99 § 1 pkt 2)
53. usuwanie lub niszczenie zasłon odśnieżnych (art. 99 § 1 pkt 3)
54. zaorywanie lub zwężanie w inny sposób pasa drogowego lub pasa przydrożnego (art. 100 pkt 1)
55. włóczenie po drodze publicznej lub porzucanie na niej przedmiotów albo używanie pojazdów niszczących nawierzchnię drogi (art. 100 pkt 2)
56. uszkadzanie rowów, skarp nasypów lub wykopów albo samowolne rozkopywanie drogi publicznej (art. 100 pkt 3)
57. wypasanie zwierzęcia gospodarskiego w pasie drogowym, (art. 100 pkt 4)
58. uchylanie się od obowiązku oczyszczania i usuwania z odcinków dróg publicznych o twardej nawierzchni, przechodzących przez obszary o zabudowie ciągłej lub skupionej poza miastami i osiedlami, błota, kurzu, śniegu lub lodu (art. 101)
59. uchylanie się od obowiązku utrzymania w należytym stanie zjazdów z dróg publicznych do przyległych nieruchomości (art. 102)
60. skłanianie do żebrania małoletniego lub osoby bezradnej albo pozostającej w stosunku zależności lub oddanej pod opiekę (art. 104)
61. dopuszczanie do przebywania małoletniego do lat 7 albo innej osoby niezdolnej rozpoznać lub obronić się przed niebezpieczeństwem w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka przez osobę mającą obowiązek opieki lub nadzoru (art. 106)
62. szczucie psem człowieka (art. 108)
63. zanieczyszczanie wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (art. 109 § 1 pkt 1)
64. dostarczanie wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, nie spełniając wymagań określonych w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków  (art. 109 § 1 pkt 2)
65. dostarczanie wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w myśl przepisów o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków przez osobę niebędącą do tego uprawnioną (art. 109 § 1 pkt 3)
66. zanieczyszczanie wody służącej do pojenia zwierząt, znajdującej się poza urządzeniami przeznaczonymi do zaopatrywania ludności w wodę (art. 109 § 2)
67. umyślne zanieczyszczanie wody w pływalni, kąpielisku lub w innym obiekcie o podobnym przeznaczeniu lub dostarczanie do tych obiektów wody niespełniającej wymagań określonych w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (art. 109 § 3)
68. niewykonywanie przez osobę mającą obowiązek utrzymania czystości i porządku w obrębie nieruchomości, swoich obowiązków lub nie stosowanie się do wskazań i nakazów wydanych przez właściwe organy w celu zabezpieczenia należytego stanu sanitarnego i zwalczania chorób zakaźnych (art. 117 § 1)
69. nieutrzymywanie środka transportu we właściwym stanie sanitarnym przez przewoźnika obowiązanego do zapewnienia podróżnym odpowiednich warunków higieny(art. 117 § 2)
70. naruszanie, w przedsiębiorstwie handlowym lub usługowym, przepisów o obowiązku uwidaczniania cen lub ilości nominalnej (art. 137 § 1)
71. wprowadzanie w błąd co do posiadanych uprawnień przez osobę podejmującą zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek (art. 138d § 1)
72. publiczne dopuszczenie się nieobyczajnego wybryku (art. 140)
73. umieszczanie, w miejscu publicznym, nieprzyzwoitych ogłoszeń, napisów lub rysunków albo używanie słów nieprzyzwoitych (art. 141)
74. utrudnianie lub uniemożliwianie, ze złośliwości lub swawoli, korzystania z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego, a w szczególności uszkadzanie lub usuwanie przyrządów alarmowych, instalacji oświetleniowej, zegara, automatu, telefonu, oznaczenia nazwy miejscowości, ulicy, placu lub nieruchomości, urządzenia służącego do utrzymania czystości lub ławki (art. 143)
75. niszczenie lub uszkadzanie roślinności na terenach przeznaczonych do użytku publicznego lub też dopuszczanie się niszczenia tej roślinności przez zwierzęta znajdujące się pod jego nadzorem albo deptanie trawnika lub zieleńca, na terenach przeznaczonych do użytku publicznego, w miejscach innych niż wyznaczone dla celów rekreacji przez właściwego zarządcę terenu (art. 144 § 1)
76. usuwanie, niszczenie lub uszkadzanie drzew lub krzewów stanowiących zadrzewienie przydrożne lub ochronne albo żywopłotu przydrożnego (art. 144 § 2)
77. zanieczyszczanie lub zaśmiecanie miejsc dostępnych dla publiczności, a w szczególności drogi, ulicy, placu, ogrodu, trawnika lub zieleńca (art. 145)
78. pasienie zwierzęcia gospodarskiego na gruntach leśnych lub rolnych nienależących właściciela oraz przechodzenie, przejeżdżanie lub przeganianie zwierząt przez takie grunty w miejscach, w których jest to zabronione (art. 151 § 1)
79. wydobywanie, w lesie, żywicy lub soku brzozowego, obrywanie szyszek, zdzieranie kory, nacinanie drzewa lub uszkadzanie go w inny sposób przez osobę do której las nie należy (art. 153 § 1 pkt 1)
80. zbieranie, w lesie, mchu lub ściółki przez osobę do której ten las nie należy (art. 153 § 1 pkt 2)
81. zbieranie, w lesie, gałęzi, kory, wiórów, trawy, wrzosu, szyszek lub ziół albo zdzieranie darni, przez osobę do której ten las nie należy (art. 153 § 1 pkt 3)
82. zbieranie, w lesie, grzybów lub owoców leśnych w miejscach, w których jest to zabronione, albo sposobem niedozwolonym, przez osobę do której ten las nie należy (art. 153 § 1 pkt 4)
83. wydobywanie, na gruncie leśnym lub rolnym, piasku, margielu, żwiru, gliny lub torfu, przez osobę do której ten grunt nie należy (art. 154 § 1 pkt 1)
84. niszczenie lub uszkadzanie, na gruncie leśnym lub rolnym, urządzeń służących do utrzymania zwierząt lub ptaków, przez osobę do której ten grunt nie należy (art. 154 § 1 pkt 2)
85. kopanie, na gruncie leśnym lub rolnym, dołów lub rowów przez osobę do której ten grunt nie należy (art. 154 § 1 pkt 3)
86. wyrzucanie na grunt polny kamieni, śmieci, padliny lub innych nieczystości przez osobę do której ten grunt nie należy (art. 154 § 2)
87. nieopuszczanie lasu, pola, ogrodu, pastwiska, łąki lub grobli na żądanie osoby uprawnionej (art. 157 § 1)
88. wjeżdżanie pojazdem silnikowym, zaprzęgowym lub motorowerem bez uprawnienia lub bez zgody właściciela lub posiadacza lasu w miejscu, w którym jest to niedozwolone, albo pozostawienie takiego pojazd w lesie w miejscu do tego nieprzeznaczonym (art. 161)
89. zakopywanie, zatapianie, odprowadzanie do gruntu w lasach lub w inny sposób składowanie w lesie odpadów (art. 162 § 2)
90. puszczanie w lesie psa luzem, poza czynnościami związanymi z polowaniem (art. 166)

O innych wykroczeniach, określonych w innych ustawach niż Kodeks wykroczeń,  za które strażnicy miejscy mogą nałożyć mandat karny można przeczytać tu:

• Za jakie wykroczenia Straż Miejska może karać mandatami - cz. 2
• Za jakie wykroczenia Straż Miejska może karać mandatami - cz. 3

Stan prawny na dzień 5.09.2012 r.