Artykuły

W dniu 13 sierpnia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 maja 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2011 r. Nr 144, poz. 854). Ustawa nowelizująca wprowadziła do Kodeksu postępowania cywilnego nowe przepisy dotyczące wykonania kontaktów z dzieckiem. Nowelizacja w sposób kompleksowy reguluje tą problematykę.

Art. 578¹ § 1 KPC otrzymał nowe brzmienie zgodnie, z którym podstawą wszczęcia postępowania wykonawczego jest orzeczenie sądu albo ugoda zawarta przed sądem, których wykonalność została stwierdzona przez sąd, albo ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd.
Wykonalność takiego orzeczenia sąd stwierdza z urzędu (art. 578¹ § 3 KPC).

W art. 582¹ KPC dodano § 3 w brzmieniu:  W razie uzasadnionej obawy naruszenia obowiązków wynikających z postanowienia o kontaktach przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, lub osobę uprawnioną do kontaktu z dzieckiem albo osobę, której tego kontaktu zakazano, sąd opiekuńczy może zagrozić nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, stosownie do zasad określonych w art. 598¹⁵:

1. osobie, pod której pieczą dziecko pozostaje - na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem lub
2. osobie uprawnionej do kontaktu z dzieckiem albo osobie, której tego kontaktu zakazano - na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje

Zgodnie z nowelizacją do Kodeksu postępowania cywilnego w księdze drugiej w tytule II w dziale II w rozdziale 2 wprowadzono Oddział 6 Sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem (oddział ten zawiera przepisy od art. 598¹⁵ do art. art. 598²¹).

Do tej pory na osobę, która utrudniała kontakty uprawnionego z dzieckiem sąd mógł nałożyć grzywnę z jej ewentualną zamianą na areszt. Obecnie osoba utrudniająca kontakty z dzieckiem może zostać zobowiązana do zapłaty sumy pieniężnej na rzecz osoby uprawnionej do kontaktów. Do zapłaty sumy pieniężnej może być również zobowiązana osoba, która jest uprawniona do kontaktów z dzieckiem lub wobec, której orzeczono zakaz kontaktowania się.
Sąd może też nakazać zwrócić koszty związane z przygotowaniem dziecka do kontaktów.

Nowowprowadzony przepis art. 598¹⁵ § 1 KPC wskazuje, iż jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.
Stosownie do § 2 art. 598¹⁵ KPC, jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1.

Jeżeli zagrożenie nakazaniem zapłaty sumy pieniężnej nie przyniesie rezultatu w postaci zastosowania się do orzeczenia sądu (lub ugody) i zobowiązany nadal nie będzie stosował się do orzeczenia, sąd nakaże zapłatę za każde naruszenie obowiązku.

Jak wskazuje art. 598¹⁶ § 1 KPC, jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń. Sąd może w wyjątkowych wypadkach zmienić wysokość sumy pieniężnej, o której mowa w art. 598^15, ze względu na zmianę okoliczności.
Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli osoba, której sąd zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej zgodnie z art. 582¹ § 3, dopuściła się naruszenia obowiązku wynikającego z orzeczenia o kontaktach (art. 598¹⁶ § 2 KPC).

Na postanowienia sądu w przedmiocie zagrożenia nałożenia sumy pieniężnej oraz w przedmiocie nakazania zapłaty tej sumy przysługuje zażalenie.
Stosownie do art. 598¹⁶ § 4 KPC, prawomocne postanowienie sądu, w którym nakazano zapłatę należnej sumy pieniężnej, jest tytułem wykonawczym bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności.

Art. 598¹⁷ § 1 KPC wskazuje, iż jeżeli do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy przyzna od tej osoby uprawnionemu do kontaktu zwrot jego uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu, w tym kosztów, o których mowa w art. 582¹ § 2 pkt 1.
Przepis § 1 art. 598¹⁷ KPC stosuje się odpowiednio, jeżeli uprawniony do kontaktu z dzieckiem narusza obowiązki dotyczące kontaktu wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem (art. 598¹⁷ § 2 KPC).
Na postanowienie sądu w przedmiocie zwrotu uzasadnionych wydatków przysługuje zażalenie (art. 598¹⁷ § 3 KPC), a prawomocne postanowienie sądu jest tytułem wykonawczym bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności (art. 598¹⁷ § 4 KPC).

Postępowanie w sprawie wykonywania kontaktów z dzieckiem jest wstrzymane wyłącznie na wniosek. Jak wskazuje bowiem art. 598¹⁸ § 1 KPC, w sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem nie stosuje się art. 570 KPC określającego, iż sąd opiekuńczy może wszcząć postępowanie z urzędu. Wniosku wymaga także wydanie każdego kolejnego postanowienia, o którym mowa w poprzedzających przepisach niniejszego oddziału.

Przed wydaniem postanowień, o których mowa w oddziale niniejszym, sąd wysłucha uczestników postępowania (art. 598¹⁸ § 2 KPC).

Do wniosku o wszczęcie postępowania uregulowanego w niniejszym oddziale należy dołączyć odpis wykonalnego orzeczenia albo wykonalnej ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem (art. 598¹⁹ § 1 KPC).

Jeżeli postępowanie ma się toczyć na podstawie orzeczenia sądu albo innego organu państwa obcego albo ugody zawartej przed sądem lub innym organem państwa obcego lub przez niego zatwierdzonej, niezbędne jest stwierdzenie wykonalności tego orzeczenia albo ugody (art. 598¹⁹ § 2 KPC).

Zgodnie z art. 598²⁰ KPC, sąd umarza postępowanie, jeżeli wciągu sześciu miesięcy od uprawomocnienia ostatniego postanowienia nie wpłynął kolejny wniosek w sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem.

Według art. 598²¹ KPC do spraw uregulowanych w nowododanym oddziale nie stosuje się art. 577 KPC zgodnie z którym, sąd opiekuńczy może zmienić swe postanowienie nawet prawomocne, jeżeli wymaga tego dobro osoby, której postępowanie dotyczy. 

Nowe przepisy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem stosuje się do wniosków złożonych po dniu wejścia w życie nowelizacji, a więc od dnia 13 sierpnia 2011 r.

Stan prawny na dzień 13.08.2011 r.