Artykuły

Zgłosiła się do mojego GOPS-u kobieta samotnie wychowująca dziecko, która z wnioskiem o zasiłek rodzinny przedłożyła wyrok sądu karnego, w którym sąd zobowiązał skazanego - ojca dziecka do bieżącego łożenia na utrzymanie dziecka oraz ugodę zawartą przed mediatorem, w której ojciec zobowiązał się do płacenia alimentów na dziecko w wysokości 700 zł miesięcznie.
Czy wydać decyzję o przyznaniu zasiłku rodzinnego?

Teresa

 
                                                                               


Szanowna Pani,

art.  7 pkt 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych wskazuje, że zasiłek rodzinny nie przysługuje jeżeli osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
e) dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych w przypadku dochodu z alimentów, ustalając prawo do zasiłku rodzinnego uwzględnia się:

• jeżeli osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w orzeczeniu sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem lub innym tytule wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd:
––  zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów lub
––  informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,

Strona przedłożyła wraz z wnioskiem o zasiłek rodzinny ugodę zawartą przed mediatorem w sprawie karnej, w której ojciec dziecka zobowiązał się do płacenia alimentów na dziecko w wysokości 700 zł miesięcznie oraz wyrok sądu karnego, w którym sąd, na zasadzie art. 72 § 1 pkt 3 Kodeksu karnego, zobowiązał ojca dziecka do bieżącego łożenia na utrzymanie dziecka. 

Obowiązek bieżącego łożenia na utrzymanie dziecka zawarty w wyroku karnym nie spełnia kryterium świadczenia alimentacyjnego przyznanego na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego od sądu. 

Art.  107 §  1 Kodeksu postępowania karnego wskazuje, że sąd lub referendarz sądowy nadaje na żądanie osoby uprawnionej klauzulę wykonalności orzeczeniu podlegającemu wykonaniu w drodze egzekucji.
§  2. Orzeczenia nakładające obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz nawiązkę orzeczoną na rzecz pokrzywdzonego uważa się za orzeczenia co do roszczeń majątkowych, jeżeli nadają się do egzekucji w myśl przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
§  3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do obowiązku wynikającego z ugody zawartej przed sądem lub referendarzem sądowym, a także ugody zawartej w postępowaniu mediacyjnym.
§  4. Sąd lub referendarz sądowy odmawia nadania klauzuli wykonalności ugodzie zawartej przed mediatorem, w całości lub w części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

W art. 107 § 1 Kodeksu postępowania karnego wskazane jest wyraźnie, że klauzulę wykonalności nadaje się orzeczeniu podlegającemu wykonaniu w drodze egzekucji, powołany zaś przepis ma odpowiednie zastosowanie do ugody zawartej w postępowaniu mediacyjnym (art. 107 § 3 in fine k.p.c.). Ponadto treść art. 107 k.p.k. należy odczytywać w kontekście art. 26 Kodeksu karnego wykonawczego. Z jego brzmienia wynika wprost, że przepisy [k.p.c.] stosuje się do tytułów egzekucyjnych. W konsekwencji wykładnia systemowa przemawia za kwalifikacją ugody zawartej przed mediatorem jako tytułu egzekucyjnego w rozumieniu art. 777 § 1 pkt 3 k.p.c. Uznanie ugody zawartej przed mediatorem jako tytułu egzekucyjnego możliwe jest jednak dopiero po nadaniu jej przez sąd lub referendarza sądowego klauzuli wykonalności, albowiem dopiero z chwilą nadania klauzuli wykonalności nabiera ona mocy dokumentu urzędowego. Do tej chwili stanowi ona jedynie dokument prywatny i uznana może być wyłącznie za ugodę w rozumieniu art. 917 k.c.

Dopiero po zatwierdzeniu ugody zawartej przed mediatorem przez sąd we właściwym postępowaniu, możliwe będzie (przy spełnieniu także warunku co do wysokości dochodu), przyznanie świadczenia rodzinnego wraz z dodatkami. Fakt, że osoba ubiegająca się zawarła ugodę przed mediatorem, na mocy której ojciec dziecka zobowiązał się płacić na nie alimenty w kwocie 700 zł miesięcznie nie jest wystarczający do przyznania świadczeń rodzinnych. W kontekście przepisów, w których mowa o zasądzeniu alimentów, zasądzenie alimentów możliwe jest wyłącznie przed sądem, choć niekoniecznie w formie wyroku. Dopuszczalne jest także uzyskanie tytułu wykonawczego zatwierdzonego przez sąd, a więc chociażby ugody zatwierdzonej przez sąd. Zawarcie ugody między rodzicami o płaceniu alimentów w postępowaniu jedynie przed mediatorem jest niewystarczające.


Stan prawny na dzień 28.09.2024 r.