Mieszkam w Niemczech. Moja mama w Polsce trafiła do DPS. Ośrodek pomocy społecznej znalazł mnie i żąda ode mnie płacenia za DPS mamy. Ja mam niewielkie jak na Niemcy dochody i duże wydatki związane z moim złym stanem zdrowia i niepełnosprawnością.
Złożyłem wniosek o wydanie decyzji o opłacie za DPS z uwzględnieniem nie tylko dochodów, ale i moich możliwości (w tym temacie bardzo mi Pan Mecenas Łukasz Obrał pomógł) ewentualnie o obniżenie opłaty. Przedłożyłem niemieckie dokumenty na potwierdzenie moich dochodów, stanu zdrowia, niepełnosprawności, wydatków, etc.
Urząd żąda ode mnie przedłożenia tych dokumentów przetłumaczonych przez tłumacza przysięgłego na język polski. Powołuje się na art. 5 ust. 2 ustawy o języku polskim.
Czy faktycznie muszę tłumaczyć dokumenty na język polski – koszty tego byłyby dla mnie nie do udźwignięcia.
Wojciech
______________________________________________________
______________________________________________________
Szanowny Panie,
Jak wskazuje art. 4 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim, język polski jest językiem urzędowym:
1)konstytucyjnych organów państwa;
2)organów jednostek samorządu terytorialnego i podległych im instytucji w zakresie, w jakim wykonują zadania publiczne;
3)terenowych organów administracji publicznej;
4)instytucji powołanych do realizacji określonych zadań publicznych;
5)organów, instytucji i urzędów podległych organom wymienionym w pkt 1 i pkt 3, powołanych w celu realizacji zadań tych organów, a także organów państwowych osób prawnych w zakresie, w jakim wykonują zadania publiczne;
6)organów samorządu innego niż samorząd terytorialny oraz organów organizacji społecznych, zawodowych, spółdzielczych i innych podmiotów wykonujących zadania publiczne.
Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o języku polskim, podmioty wykonujące zadania publiczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokonują wszelkich czynności urzędowych oraz składają oświadczenia woli w języku polskim, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
W myśl ust. 2, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do oświadczeń woli, podań i innych pism składanych organom, o których mowa w art. 4.
Co do żądania przedłożenia dokumentów wraz z ich tłumaczeniami na język polski, wskażę że art. 5 ust. 2 ustawy o języku polskim nie może stanowić podstawy do pomijania zeznań świadków, którzy nie władają językiem polskim, lecz - zgodnie z powołanymi przepisami - na organach ciąży obowiązek przesłuchania ich przy pomocy tłumacza. Podobnie przepis ten nie może uniemożliwiać zapoznania się przez organ wykonujący zadania publiczne z dokumentem sporządzonym w języku obcym, jeśli konieczne jest, z punktu widzenia przepisów regulujących procedurę przed tym organem, uwzględnienie takiego dokumentu przy orzekaniu. Zauważyć należy, iż w samej ustawie o języku polskim nie przewidziano żadnych sankcji na wypadek naruszenia obowiązku dokonywania czynności urzędowych oraz składania oświadczeń w języku polskim (tak: Mostowik Piotr, Żukowski Wojciech, Ustawa o języku polskim. Komentarz, Opublikowano: LexisNexis 2001).
Ponadto jak wskazał Czarnecki Paweł, Ustawa o języku polskim. Komentarz, Opublikowano: LexisNexis 2014, organy administracji publicznej mają obowiązek dokonywania w języku polskim zarówno czynności ustnych, jak i do prowadzenia w tym języku dokumentacji postępowania, co oznacza posługiwanie się w postępowaniu tłumaczeniami dokumentów. NSA zasadnie stwierdził, iż „wynikający z ustawy o języku polskim wymóg dokonywania przez organ administracji publicznej czynności urzędowych w języku polskim obliguje ten organ do dokonania tłumaczenia obcojęzycznego dokumentu. Badanie treści dokumentu winno zostać przeprowadzone w języku polskim, który jest językiem postępowania. Dopiero wówczas można powiedzieć, że czynność procesowa, polegająca na przeprowadzeniu dowodu z dokumentu, sporządzonego w języku obcym, została przeprowadzona prawidłowo [...]. Uchybienie obowiązkowi wykonywania czynności urzędowych w języku polskim stanowi naruszenie przepisów postępowania mogące mieć wpływ na wynik sprawy” (wyrok NSA z 9 maja 2007 r., I GSK 1414/06, CBOSA).
Należy rozróżnić bowiem czynność polegającą na dopuszczeniu obcojęzycznego środka dowodowego jako dowodu w konkretnym postępowaniu od wymogu dokonywania czynności urzędowych przez organy administracji publicznej w języku polskim. Wymóg będzie spełniony po dokonaniu tłumaczenia na język polski. Zawsze jednak dowodem będzie utrwalona treść dokumentu sporządzonego w języku obcym, nie zaś dokonane tłumaczenie, ponieważ tłumaczenie nie zastępuje dokumentu sporządzonego w języku obcym, lecz służy jedynie ustaleniu, jaka jest treść tego dokumentu. Organ nie może zatem wzywać strony do przedstawienia tłumaczenia danego dokumentu jako warunku zbadania całościowego materiału. Strona nie ma obowiązku przedłożyć stosownego tłumaczenia dokumentu, a organ nie może korzystać w tej mierze z art. 64 § 2 k.p.a., tj. pozostawienia bez rozpoznania w razie nieuzupełnienia braków. W przypadku gdy strona nie uzupełni braków, może dokonać tłumaczenia we własnym zakresie. Należy zatem uznać, że jeśli przepis nie wymaga wyraźnie przedłożenia dokumentu w języku polskim, to strona, przedkładając dokument w języku obcym, nie ma obowiązku przedłożyć go z tłumaczeniem. NSA słusznie wskazał, że dowodem pozostaje bowiem treść obcojęzycznego dokument, nie zaś tłumaczenie (wyrok NSA z 10 maja 2007 r., I GSK 1613/2006, LexisNexis nr 4134551, Lexis.pl nr 4134551). Chociaż regułą jest, że koszty postępowania administracyjnego ponosi Skarb Państwa, to jednak można obciążyć stronę kosztami, stosując art. 262 § 1 k.p.a. Orzecznictwo w tym zakresie jest niezwykle konsekwentne, czego dowodem jest judykat, w którym stwierdzono, że koszt tłumaczenia dokumentu dającego prawo do odliczenia od podatku obciąża podatnika (wyrok WSA z 30 września 2004 r., III SA 1946/2003, LexisNexis nr 373193, Lexis.pl nr 373193).
Z przepisów art. 27 Konstytucji RP, art. 5 ust. 1 i art. 5 ust. 2 ustawy z 1999 r. o języku polskim w żadnej mierze nie wynika, aby obowiązek dostarczenia tłumaczenia dokumentów obcojęzycznych spoczywał na stronie postępowania, co czyni niezasadnym przerzucanie na nią tego obowiązku i utożsamiania konieczności jego realizacji z brakiem formalnym wniosku, o którym mowa w rozporządzeniu z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosków, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz. U. z 2015 r. poz. 2229) – tak wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 12 lipca 2017 r., sygn. akt.: II SA/Łd 385/17.
Stan prawny na dzień 09.11.2024 r.
