Jestem opiekunem prawnym ubezwłasnowolnionej całkowicie mojej siostry, obecnie przebywającej w DPS. Siostra jest właścicielem mieszkania. Kupiła go prawie 20 lat temu. Obecnie nikt nie korzysta z mieszkania. Sąd opiekuńczy zezwolił mi na sprzedaż tego mieszkania i sprzedałam go w tym tygodniu. Zgodnie z postanowieniem sądu opiekuńczego, kwota sprzedaży – 320.000 zł ulokowana jest na rachunku bankowym siostry.
Moje pytania:
1. Czy sprzedaż mieszkania jest dochodem w rozumieniu przepisów MOPS?
2. Czy mam zgłosić do MOPS fakt sprzedaży mieszkania i w jakim terminie?
3. Jeżeli sprzedaż mieszkania będzie dochodem, to jak będzie liczona odpłatność za pobyt w DPS i przez jaki okres?
4. Czy muszę wystąpić do Sądu o zgodę na wypłatę z konta brakującej kwoty, jeżeli MOPS podejmie decyzję o pełnej odpłatności za pobyt w DPS (70% emerytury siostry to obecnie 45 % kwoty pełnej odpłatności)?
5. Czy fakt sprzedaży mieszkania mam zgłosić do Urzędu Skarbowego?
Paweł
Szanowny Panie!
Pana siostra, której jest Pan opiekunem prawnym przebywa w domu pomocy społecznej. W związku z tym w sprawie należy stosować przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
1.
Uzyskanie dochodu ze sprzedaży mieszkania Pana siostry jest jej dochodem. Dochód ten ma wpływ na wysokość odpłatności ponoszonej przez Pana siostrę za pobyt w domu pomocy społecznej.
To, że środki uzyskane ze zbycia lokalu są dochodem wynika, z przepisów ustawy o pomocy społecznej.
Za dochód, w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
- miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
- składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
- kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Do dochodu nie wlicza się:
- jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
- zasiłku celowego;
- pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
- wartości świadczenia w naturze;
- świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
- świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych;
- pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji i okresu powojennego;
- pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 7a ust. 2 ustawy z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych;
- pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich;
- pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 10a ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych;
- pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych;
- dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
- świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci;
- dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
- świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka;
- świadczenia pieniężnego przyznawanego na podstawie art. 9 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
- nagrody specjalnej Prezesa Rady Ministrów przyznawanej na podstawie art. 31a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów.
Jak z powyższego wynika przychód ze sprzedaży mieszkania jest dochodem Pana siostry w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej.
2.
Ma Pan obowiązek, działając jako opiekun prawny siostry, zgłosić w ośrodku pomocy społecznej fakt uzyskania przez siostrę dochodu.
W szczególności należy zastosować do Pana sytuacji art. 109 ustawy o pomocy społecznej, który wskazuje, że osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej oraz osoby, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2 (członkowie rodziny – małżonek, zstępni, wstępni - wnoszący opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej), są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie lub ustalił odpłatność, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń lub ponoszenia odpłatności.
Jak wskazuje przepis zgłoszenia uzyskania przez siostrę dochodu powinien Pan dokonać niezwłocznie.
Przepisy prawa nie definiują pojęcia niezwłoczności. W skrócie można powiedzieć, że pojęcie niezwłoczność oznacza, działanie szybko, bez zbędnej zwłoki.
Powinien Pan zatem jak najszybciej zgłosić w ośrodku pomocy społecznej fakt uzyskania przez siostrę dochodu.
3.
Dochód jaki uzyskała Pana siostra ze sprzedaży mieszkania jest dochodem jednorazowym. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, w przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:
- kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej (3505 zł),
- kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie (2640 zł na osobę)
- kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.
Kwota uzyskana ze sprzedaży mieszkania - 320.000 zł przekracza ww. kwotę pięciokrotności kryterium dochodowego, a zatem kwota ta zostanie podzielona jako dochód na 12 miesięcy. Jako, że sprzedał Pan mieszkanie w grudniu 2019 r. i jak rozumiem pieniądze uzyskał Pan w tym samym dniu, to uzyskana ze zbycia lokalu zostanie doliczona do dochodu Pana siostry poczynając od grudnia 2019 r. na okres 12 miesięcy (do listopada 2020 r.).
Oznacza to, że przez okres 12 miesięcy Pana siostra będzie ponosiła zwiększoną odpłatność za pobyt (zapewne w pełnej kwocie). Jej dochód w tych miesiącach będzie równy emeryturze + 1/12 z kwoty uzyskanej ze sprzedaży mieszkania czyli 26.666,67 zł. Z tego dochodu na opłatę za dom pomocy społecznej przeznaczyć będzie trzeba 70%.
Po upływie roku siostra znów będzie ponosiła odpłatność w wysokości 70% swojej emerytury.
Fakt, że na koncie siostry będzie znajdowała się reszta kwoty ze sprzedaży jej mieszkania nie będzie miała wpływu na odplatność za DPS. Posiadanie oszczędności nie ma bowiem wpływu na wysokość odpłatności za DPS.
4.
Jak wskazuje kodeks rodzinny i opiekuńczy opiekun prawny powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego na dokonywanie czynności w każdej ważniejszej sprawie dotyczącej ubezwłasnowolnionego.
Wypłacenie środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania z rachunku bankowego może być uznane za ważniejszą czynność dotyczącą majątku ubezwłasnowolnionej. Moim zdaniem, powinien Pan wystąpić do sądu opiekuńczego z wnioskiem o zezwolenie na wypłacanie z rachunku bankowego środków z przeznaczeniem na pokrycie kosztów pobytu siostry w domu pomocy społecznej.
Z praktyki wskażę, że złożenie wniosku o zezwolenie jest zasadne również z tego względu, że wiele banków pozwala opiekunom prawnym na wypłatę środków po przedłożeniu zezwolenia sądu opiekuńczego na taką wypłatę.
Proponowałbym zaznaczyć we wniosku do sądu opiekuńczego, że wnosi Pan o zezwolenie na wypłatę środków z rachunku bankowego w wysokości wynikającej z decyzji ośrodka pomocy społecznej o wysokości opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej.
W zgłoszeniu uzyskania przez siostrę dochodu ze zbycia lokalu kierowanym do ośrodka pomocy społecznej lub/i w toku postępowania o zmianę opłaty za pobyt siostry w DPS polecałbym złożyć wniosek o odroczenie płatności do czasu uprawomocnienia się postanowienia sądu opiekuńczego o zezwoleniu na wypłatę środków z rachunku bankowego.
Może się bowiem okazać, że decyzja o odpłatności zostanie wydana wcześniej niż postanowienie sądu opiekuńczego, a zwiększona odpłatność będzie ustalona od października.
5.
Nie musi Pan zgłaszać zbycia lokalu siostry do urzędu skarbowego. Podatkowi dochodowemu podlega odpłatne zbycie nieruchomości jeżeli następuje przed upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Pana siostra nabyła mieszkanie 20 lat temu, a zatem sprzedaż nie podlega podatkowi dochodowemu.
Podatek od czynności cywilnoprawnych został natomiast pobrany przez notariusza przy podpisywaniu umowy.
Stan prawny na dzień 19.12.2019 r.
