W sytuacji, w której odbywanie kary pozbawienia wolności nie jest możliwe ze względu na chorobę psychiczną lub inną ciężką chorobę skazanego lub też jeżeli zaistnieją ważne względy zdrowotne, rodzinne lub osobiste, skazany może ubiegać się o udzielenie mu przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności.
Kodeks karny wykonawczy przewiduje dwie sytuacje, w których skazany odbywający karę pozbawienia wolności może ubiegać się o udzielenie przerwy w odbywaniu kary:
- jeżeli skazany jest chory na chorobę psychiczną uniemożliwiającą wykonanie kary lub inną ciężka chorobę i wówczas sąd udziela przerwy do czasu ustania przeszkody (art. 153 § 1 kkw, w tym przypadku sąd musi udzielić przerwy w wykonaniu kary obligatoryjnie
- jeżeli przemawiają za tym ważne względy zdrowotne, rodzinne lub osobiste (art. 153 § 2 kkw).
Przesłanki orzeczenia przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności są takie same jak przesłanki odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 lipca 2006 r., sygn. akt. II AKzw 441/2006 (LexPolonica nr 1115164) wskazuje, że udzielając skazanemu przerwy w karze, sąd powinien badać nie tylko jej cele ale także czy skazany rokuje wykorzystanie przerwy zgodnie z deklarowanymi celami. Gdyby bowiem skazany nie korzystał z przerwy zgodnie z jej przeznaczeniem, przerwę należałoby odwołać, zatem lepiej byłoby jej w ogóle nie udzielać.
Przerwa w karze pozbawienia wolności jest szczególną instytucją postępowania wykonawczego, stanowiącą wyjątek od zasady wykonywania kary w całości i nieprzerwanie, stosowaną, gdy są ważne przyczyny dotyczące skazanego (tak postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 listopada 2003 r., sygn. akt. II AKz 569/2003, LexPolonica nr 381512)
Jak wskazuje art. 153 § 3 kkw, nie można udzielić przerwy przed upływem roku od dnia ukończenia poprzedniej przerwy i powrotu po niej do zakładu karnego, chyba że zachodzi wypadek choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby skazanego albo inny wypadek losowy.
Udzielając przerwy w wykonaniu kary, sąd może zobowiązać skazanego do utrzymywania w okresie tej przerwy kontaktu z sądowym kuratorem zawodowym w miejscu pobytu, niezmieniania bez jego zgody miejsca pobytu, podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej lub meldowania się we wskazanej jednostce Policji (art. 153 § 4 kkw).
Stosownie do art. 155 § 1 kkw, jeżeli przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności trwała co najmniej jeden rok, a skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary - sąd penitencjarny może warunkowo zwolnić skazanego z odbycia reszty kary na zasadach określonych w art. 77 Kodeksu karnego, przy czym zwolnienie może nastąpić w każdym czasie, bez ograniczeń wynikających z art. 78 i 79 Kodeksu karnego.
Przepisu powyższego nie stosuje się, jeżeli kara pozbawienia wolności została orzeczona na okres powyżej 3 lat (art. 155 § 2 kkw).
Wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności składa się do sądu penitencjarnego (okręgowego). Ten sam sąd jest właściwy dla pierwszej i następnych przerw (art. 153 § 2 kkw).
Na postanowienie sądu penitencjarnego przysługuje zażalenie do sądu apelacyjnego (art. 153 § 3 kkw).
Stosownie do (art. 153 § 4 kkw) postanowienie o udzieleniu przerwy podlega wykonaniu bezzwłocznie tylko wtedy, gdy o przerwę wniósł prokurator albo gdy nie sprzeciwiał się udzieleniu przerwy. W innych wypadkach postanowienie podlega wykonaniu po uprawomocnieniu się.
Wniosek o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności podlega opłacie w kwocie 60 zł.
Stan prawny na dzień 19.04.2011 r.
