Pytanie dotyczy przedawnienia zobowiązań wobec urzędu skarbowego. Zaległości wynikają z orzeczenia kontroli UKS i dotyczą podatku VAT za lata 2002-2006 r. W 2007 r. wszczęto wobec mnie egzekucję przez poborców urzędu skarbowego. Do dnia dzisiejszego noszę poborcom po kilkaset zł miesięcznie. Podobno istotne jest to czy były jakieś czynności egzekucyjne które by przerywały bieg przedawnienia (wtedy czas przedawnienia szedłby od nowa) Więc w latach 2008-2013 czynności raczej nie było (tak mi się przynajmniej wydaje). No chyba że oświadczenie spisane na prośbę poborcy o moim majątku należy uznać za taką czynność. Więc mam pytanie. Czy taka czynność jak spisanie mojego majątku (które podpisałem) przerywa bieg przedawnienia? Jeżeli taka czynność nie przerywa biegu przedawnienia to czy mój dług uległ przedawnieniu?
Piotr
Szanowny Panie,
W pierwszej kolejności należy wskazać, iż przedawnienie zobowiązań podatkowych ma odmienny charakter, aniżeli przedawnienie zobowiązań cywilnoprawnych. Zasad dotyczących przedawnienia roszczeń cywilnych nie stosuje się do przedawnienia zobowiązań podatkowych.
Zgodnie z art. 70 § 1 ustawy dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
W myśl art. 70 § 4 ww. Ordynacji bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.
Tu wskażę, że zgodnie z Ordynacją, w Pana przypadku, zobowiązanie podatkowe powstało z dniem doręczenia Panu decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej, ustalającej wysokość zobowiązania.
Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, przepis art. 70 § 4 Ordynacji należy interpretować w ten sposób, iż do skutecznego przerwania biegu terminu przedawnienia konieczne jest zastosowanie środka egzekucyjnego w znaczeniu, jakim operuje tym pojęciem art. 1a pkt 12 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.).
Zgodnie z tym przepisem środkiem egzekucyjnym, w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnych, jest egzekucja:
- z pieniędzy
- z wynagrodzenia za pracę
- ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej
- z rachunków bankowych
- z innych wierzytelności pieniężnych
- z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków
- z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych
- z weksla
- z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej
- z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
- z pozostałych praw majątkowych
- z ruchomości
- z nieruchomości
Art. 67 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, stanowi, że podstawą zastosowania środków egzekucyjnych jest zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego zobowiązanego u dłużnika zajętej wierzytelności, protokół zajęcia prawa majątkowego, protokół zajęcia i odbioru ruchomości, protokół odbioru dokumentu.
Aby więc nastąpiło skuteczne przerwanie biegu przedawnienia, podatnikowi musi zostać doręczone wymienione zawiadomienie lub protokół, związane z zastosowaniem konkretnego środka egzekucyjnego, np. zajęciem konta bankowego.
Do przerwania biegu przedawnienia niezbędne jest zawiadomienie podatnika o zastosowaniu środka egzekucyjnego.
Jak wynika z powyższego, spisanie Pana majątku przez poborcę skarbowego, nie jest środkiem egzekucyjnym, który przerywa bieg przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Zaznaczę, iż przed dniem 1 września 2005r. zobowiązanie podatkowe nie ulegało przedawnieniu do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego bez względu na czas jego trwania i sposób prowadzenia. Dopiero po zakończeniu postępowania egzekucyjnego termin przedawnienia biegł na nowo. Do przerwania biegu terminu przedawnienia wystarczające było zastosowanie chociażby jednego środka egzekucyjnego i to bez względu na jego efektywność. Przy czym przepisy nie wprowadzały żadnych ograniczeń czasowych dla trwania postępowania. Obecnie art. 70 § 4 Ordynacji warunkuje przedłużenie terminu przedawnienia zobowiązania aktywnymi działaniami organu egzekucyjnego.
Kiedy organ podatkowy stosuje środek egzekucyjny w celu zaspokojenia należności podatkowej, przerywa on bieg przedawnienia jedynie na pięć lat. Do ponownego przerwania biegu przedawnienia konieczne jest zastosowanie kolejnego środka egzekucyjnego, skierowanego do innego składnika majątkowego dłużnika. Jeśli jednak dłużnik nie ma takiego majątku, zobowiązanie podatkowe, choćby niespełnione, wygaśnie.
Natomiast odpowiedź na Pana pytanie dotyczące tego czy w Pana przypadku doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego zależy od tego jakie i kiedy zostały zastosowane środki egzekucyjne przez organy skarbowe.
Sprawę należałoby także zbadać pod kątem tego czy w Pana przypadku nie doszło do zawieszenia przedawnienia zobowiązania podatkowego lub przerwania jego biegu w inny sposób niż zastosowanie środka egzekucyjnego.
Zgodnie z Ordynacją podatkową, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
- od dnia wydania decyzji, o umorzeniu lub odroczeniu płatności podatku lub zaległości podatkowej, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej
- od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do dnia upływu przedłużonego terminu
Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego.
Bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem:
- wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania
- wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania
- wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa
- doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia, o którym mowa w art. 33d § 2, lub doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
- doręczenia zawiadomienia o przystąpieniu do zabezpieczenia w przypadkach określonych w art. 32a § 3 i art. 35 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się, a po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu:
- prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe
- doręczenia organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego, ze stwierdzeniem jego prawomocności
- uprawomocnienia się orzeczenia sądu powszechnego w sprawie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa
- wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu
- zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Bardzo ważnym jest to, że zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym nie ulegają przedawnieniu, z tym, iż po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.
Jeżeli od 2007 r. urząd skarbowy nie zastosował żadnych środków egzekucji, ani nie ma podstaw do zawieszenia biegu przedawnienia ani do jego przerwania to bardzo możliwe, że doszło do przedawnienia.
Organ podatkowy po upływie terminu przedawnienia nie może skutecznie żądać zapłaty należności, zaś dobrowolna zapłata podatku po upływie terminu przedawnienia skutkuje powstaniem u podatnika nadpłaty podlegającej zwrotowi (zob. np. R. Kubacki, Przedawnienie w prawie podatkowym, "Przegląd Podatkowy" nr 9/1999, s. 22-25).
Stan prawny na dzień 18.11.2014 r.
