Artykuły

Podział majątku małżeńskiego bez rozwodu

Mamy z mężem mieszkanie własnościowe. Mamy także domek letniskowy. Przed rokiem rozstaliśmy się, ale nie było jeszcze rozwodu. Przed rozwodem chcemy przyjacielsko dokonać podziału naszego majątku. Tzn. ja chciałabym zrzec się prawa do mieszkania a mąż chce się zrzec prawa do domku letniskowego. W ten sposób moglibyśmy bez rozwodu dysponować swoimi nieruchomościami. Jak to zrobić? Jakie są koszty?


Emilia

 

 


 

 

Szanowna Pani


W pierwszej kolejności należy wskazać, że podział majątku wspólnego w trakcie trwania małżeństwa, możliwy jest dopiero po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje bowiem między małżonkami ustawowa wspólność majątkowa (chyba że małżonkowie w drodze umowy postanowili inaczej), która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania, przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Przedmioty majątkowe które nie są objęte majątkiem wspólnym należą natomiast do majątku osobistego każdego z małżonków.


Zgodnie z art. 35 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w czasie trwania wspólności ustawowej, żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
Wspólność majątkowa małżeńska ustaje w razie orzeczenia rozwodu, jednakże małżonkowie mogą w drodze umowy ustanowić między sobą rozdzielność majątkową, także w trakcie trwania małżeństwa.


Zatem w Państwa przypadku, by dokonać podziału majątku wspólnego jeszcze przed rozwodem, konieczne jest w pierwszej kolejności zawarcie umowy o rozdzielności majątkowej między małżonkami.
Umowa taka, zgodnie z art. 47 kodeksu cywilnego, musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Skutkiem zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej jest to, że ustaje między małżonkami ustawowa wspólność majątkowa, małżonkowie mają wówczas wyłącznie swoje majątki osobiste, do których wchodzi również udział wynoszący co do zasady  ½ części w ich dotychczasowym majątku wspólnym (ustalenie nierównych udziałów w majątku małżeńskim jest możliwe wyłącznie przez sąd w postępowaniu o podział majątku, nie ma takiej możliwości w drodze umowy pomiędzy małżonkami).
Dopiero gdy między małżonkami będzie istniała rozdzielność majątkowa, możliwe będzie w drugiej kolejności dokonanie podziału dotychczasowego majątku wspólnego (poprzez określenie które składniki majątku przypadają któremu z małżonków), przykładowo w sposób przez Panią podany.


Wyjaśniam, iż  zgodnie z art. 46 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Zgodnie z tymi przepisami (w szczególności art. 1037 kodeksu cywilnego), podział majątku może być dokonany w drodze umowy. Co do zasady umowa o podział majątku nie musi być zawarta być w żadnej szczególnej formie, jednakże jeżeli w skład majątku wchodzi nieruchomość (jak w Państwa przypadku) umowa taka wymaga zachowania formy aktu notarialnego. W umowie o podział majątku powinno się określić skład i wartość poszczególnych składników majątku.
W praktyce umowa o ustanowieniu rozdzielności majątkowej i umowa o podział majątku, mogą zostać objęte jednym aktem notarialnym.


W razie zawarcia między małżonkami umowy o rozdzielności majątkowej przed orzeczeniem rozwodu i dokonaniem przez nich podziału majątku, kwestie te nie będą już przedmiotem orzekania przez sąd w postępowaniu rozwodowym.


Koszt zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej w formie aktu notarialnego, wynika z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej i wynosi maksymalnie 400 zł. W przypadku umowy o podział majątku objętej aktem notarialnym, jej koszt zależy od wartości dzielonego majątku i wynosi maksymalnie odpowiednio:

  1. do 3000 zł – 100 zł;
  2. powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
  3. powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
  4. powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
  5. powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
  6. powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
  7. powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.

 

Stawki określone w ww. rozporządzeniu mają charakter maksymalny, co oznacza że teoretycznie, w zależności od kancelarii notarialnej do jakiej Państwo się udacie, stawka może okazać się w praktyce niższa. Do podanych cen należy doliczyć 23 % podatku VAT. Koszt wypisu aktu notarialnego wynosi natomiast 6 zł. za stronę (sporządzenie wypisu jest bowiem odrębną czynnością notarialną, za którą pobierane jest dodatkowe wynagrodzenie).

 

 

Stan prawny na dzień 17.03.2015 r.





  • Data2015-04-18
  • AutorŁukasz Obrał

Zadaj pytanie prawnikowi

regulamin
Jeśli chcesz dodać więcej załączników wyślij e-mail na kontakt@prawo-porady.pl