Kiedy długi spadku są większe niż aktywa
Spadek to nie tylko aktywa – nieruchomości, rzeczy ruchome, oszczędności, papiery wartościowe, itp. należące w chwili śmierci do spadkodawcy. Spadek to także pasywa – długi obciążające zmarłego, np. pożyczki, kredyty, zobowiązania z umów.
Zdarza się niekiedy, że pasywa spadku są większe niż aktywa, albo nawet w skład spadku wchodzą same długi. Przepisy Kodeksu cywilnego pozwalają spadkobiercy ograniczyć swoją odpowiedzialność za długi spadkowe lub doprowadzić do sytuacji, w której spadkobierca nie będzie dziedziczył w ogóle.
Przyjęcie (w tym z dobrodziejstwem inwentarza) i odrzucenie spadku
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, spadkobierca może przyjąć spadek bez odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza) albo odrzucić spadek.
W przypadku prostego przyjęcia spadku spadkobierca odpowiada za długi spadkowe bez ograniczenia.
W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.
Skutkiem odrzucenia spadku jest to, że spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.
Odrzucenie spadku bardzo często błędne nazywane jest „zrzeczeniem się spadku”. Polskie prawo nie przewiduje takiej instytucji jak „zrzeczenie się spadku”. Jest odrzucenie spadku. Jest także umowa o zrzeczenie się dziedziczenia, ale ta zawierana jest przed notariuszem przez spadkodawcę (żyjącego oczywiście) oraz potencjalnego spadkodawcę.
Termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Dniem dowiedzenia się o tytule swego powołania będzie najczęściej dzień dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy (dla spadkobierców w pierwszej kolejności), dzień dowiedzenia się o odrzuceniu spadku przez spadkobiercę branego pod uwagę w pierwszej kolejności, dzień dowiedzenia się o uznaniu innego spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia.
Spadkobierca nie ma jednak obowiązku złożenia oświadczenia co do tego czy przyjmuje spadek, przyjmuje go z dobrodziejstwem inwentarza czy odrzuca spadek. Jeżeli spadkobierca, po dowiedzeniu się o powołaniu do spadku, zachowa milczenie, tzn. nie złoży żadnego oświadczenia to przyjmuje się, iż nabywa on spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe, a zatem z dobrodziejstwem inwentarza.
Czy dziecko może być spadkobiercą? Czy dziecko może odrzucić spadek z długami?
Należy pamiętać, że małoletnie dzieci także mogą być spadkobiercami. Spadkobiercami mogą być dzieci nienarodzone, które były poczęte w chwili śmierci spadkodawcy i urodziły się żywe. Jeżeli spadkobiercą jest rodzic dziecka i ten rodzic odrzuci spadek, to jako spadkobierca brane jest pod uwagę dziecko (gdyż przyjmuje się, że rodzic nie dożył śmierci spadkodawcy).
Aby uchronić dziecko przed odpowiedzialnością za długi spadkowe, zwłaszcza jeżeli spadkodawca pozostawił same długu, rodzic może w imieniu dziecka spadek odrzucić.
Zezwolenie (zgoda) sądu opiekuńczego na odrzucenie spadku w imieniu dziecka
Odrzucenie spadku przez rodzica w imieniu małoletniego jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka, nawet wówczas gdy pasywa spadku wyczerpują lub przewyższają wartość aktywów, więc wydaje się, że odrzucenie spadku w imieniu dziecka będzie dla niego w 100% korzystne.
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym rodzice mogą dokonać w imieniu dziecka czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka tylko za zgodą sądu opiekuńczego. Jeżeli rodzic złożyłby oświadczenie o odrzuceniu w imieniu dziecka spadku nie posiadając prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego o zezwoleniu na odrzucenie spadku w imieniu dziecka, to takie oświadczenie będzie nieważne (a zatem dziecko przyjmie spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z odpowiedzialnością za długi spadkowe).
Jeżeli rodzic złoży oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka, a następnie uzyska orzeczenie sądu opiekuńczego o zezwoleniu na złożenie takiego oświadczenia, to nie będzie to oznaczało, że jego oświadczenie będzie ważne. Żeby rodzic złożył ważne i skuteczne oświadczenie o odrzuceniu w imieniu swojego dziecka spadku musi wcześniej uzyskać prawomocne oświadczenie sądu rodzinnego o zgodzie (zezwoleniu) na odrzucenie spadku w imieniu dziecka.
Wniosek o wydanie zezwolenia na odrzucenie spadku w imieniu dziecka składa się do sądu opiekuńczego (sąd rejonowy wydział rodzinny i opiekuńczy) miejsca zamieszkania dziecka, a jeżeli dziecko nie ma miejsca zamieszkania to do sądu miejsca jego pobytu. Jeżeli dziecko nie ma miejsca pobytu to właściwy jest wydział rodzinny i nieletnich Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy.
Stronami postępowania o wydanie zezwolenia na odrzucenie w imieniu dziecka spadku są rodzice, którym przysługuje władza rodzicielska w stosunku do dziecka.
We wniosku należy oznaczyć są do którego jest kierowany, oznaczyć rodzaj pisma (wniosek o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem małoletniego, wskazać imiona, nazwiska i adresy stron, PESEL wnioskodawcy (wnioskodawców jeżeli wniosek składają oboje rodzice). Wniosek musi zawierać podpis składającego i wymieniać załączniki. We wniosku należy wskazać fakty, na których strona opiera swój wniosek oraz wskazać dowody na wykazanie każdego z tych faktów.
Opłata od wniosku do sądu rodzinnego o zgodę na odrzucenie w imieniu dziecka spadku wynosi 100 zł.
Rodzic występujący o wyrażenie zgody przez sąd rodzinny zgody na odrzucenie w imieniu dziecka spadku musi wykazać, że taka czynność będzie dla dziecka korzystna, tzn. że w spadku są długi, które są równe lub większe aktywom spadku. Często nie wystarczy samo stwierdzenie, że długi są – trzeba to wykazać dowodami, np. wezwaniami do zapłaty, umowami zawartymi przez spadkodawcę, wydanymi orzeczeniami (nakazami zapłaty, wyrokami) zasądzającymi od spadkodawcy jakieś świadczenia, itp.
Zezwolenia na odrzucenie przez rodziców spadku w imieniu dziecka sąd opiekuńczy udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego. Postanowienie sądu opiekuńczego w tym przedmiocie staje się skuteczne dopiero z chwilą uprawomocnienia się (7 dni od dnia wydania postanowienia na rozprawie lub od doręczenia jeżeli postanowienie zostało wydane na posiedzeniu niejawnym, jeżeli nie złożono wniosku o sporządzenie pisemnego uzasadnienia postanowienia, 14 dni od doręczenia uzasadnienia jeżeli złożono wniosek o uzasadnienie i nie złożono apelacji, z chwilą wydania orzeczenia przez sąd drugiej instancji chyba, że sąd okręgowy uchyli postanowienie i przekaże sprawę do rozpatrzenia sądowi pierwszej instancji).
Termin do odrzucenia spadku w imieniu dziecka a czas trwania postepowania o zgodę na odrzucenie
Termin do złożenia w imieniu dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku to jak wyżej wskazano 6 miesięcy od chwili dowiedzenia się przez spadkobiercę (dziecko) o powołaniu do spadku.
Jeżeli dziecko jest spadkobiercą w pierwszej kolejności (np. po rodzicu, po dziadku jeżeli rodzic – dziecko dziadka nie żyje) to początek terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu w imieniu dziecka spadku biegnie do chwili dowiedzenia się przez rodzica o śmierci spadkodawcy.
Jeżeli dziecko zostaje powołane do spadku na skutek odrzucenia spadku przez rodzica termin biegnie od chwili odrzucenia spadku przez rodzica. Jeżeli dziecko jest brane pod uwagę jako spadkobierca z uwagi na odrzucenie spadku przez innych niż rodzic spadkodawców to termin do odrzucenia spadku w imieniu dziecka biegnie od chwili dowiedzenia się przez rodzica o odrzuceniu spadku przez inne osoby (chodzi tu o pewne informacje – np. pismo z sądu z informacją o odrzuceniu spadku, a nie informacje niepewne – „podobno X odrzucił spadek po wujku twego dziecka i teraz chyba twoje dziecko dziedziczy długi wujka”).
Jeżeli rodzica dziecka (albo innego spadkobiercę branego pod uwagę przed dzieckiem) uznano za niegodnego dziedziczenia termin biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia stwierdzającego to uznanie za niegodnego dziedziczenia.
Zgodnie z orzecznictwem sądowym, konieczność uzyskania przez rodzica zezwolenia sądu opiekuńczego na odrzucenie spadku w imieniu dziecka oznacza istnienie przeszkody dla złożenia oświadczenia o odrzuceniu w imieniu dziecka spadku. Złożenie wniosku do sądu opiekuńczego jest czynnością przedsięwziętą przez przedstawiciela ustawowego małoletniego spadkobiercy bezpośrednio w celu uzyskania zgody sądu opiekuńczego umożliwiającej następnie skuteczne i ważne złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego spadkobiercy. Podjęcie zatem przez przedstawiciela ustawowego tej czynności powinno powodować podobne skutki, jak wszczęcie postępowania zmierzającego do uzyskania prejudykatu umożliwiającego dochodzenie roszczenia, a więc prowadzić do przerwy (zawieszenia) biegu 6-miesięcznego terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Zgodnie z taką interpretacją 6-miesięczny termin do złożenia oświadczenia o odrzuceniu w imieniu dziecka biegnie od chwili dowiedzenia się przez rodzica o powołaniu dziecka do spadku (np. chwila dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy, chwila odrzucenia spadku przez rodzica). W okresie od dnia złożenia wniosku w sądzie o zwolnienie na odrzucenie spadku w imieniu dziecka do dnia uprawomocnienia się postanowienia termin nie biegnie (jest zawieszony). Czyli od dnia uprawomocnienia się postanowienia o zgodzie na odrzucenie spadku w imieniu dziecka pozostaje na odrzucenie spadku 6 miesięcy minus czas pomiędzy dowiedzeniem się przez rodzica o powołaniu dziecka do spadku (np. odrzuceniem spadku przez rodzica) a złożeniem wniosku o zezwolenie w sądzie rodzinnym.
Stosownie do drugiego kierunku w orzecznictwie sądowym, postępowanie o wydanie zezwolenia na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego ma wpływ na bieg terminu do złożenia oświadczenia spadkowego przez małoletniego spadkobiercę, z tym że trzeba rozróżnić dwie sytuacje. Jeżeli postanowienie sądu opiekuńczego uprawomocni się przed upływem tego terminu, możliwe jest jego dochowanie, a przedstawiciel ustawowy powinien złożyć stosowne oświadczenie przed notariuszem albo wniosek o jego przyjęcie do sądu spadku. Odmienna sytuacja zachodzi wtedy, gdy zezwolenie sądu opiekuńczego uprawomocni się po upływie wskazanego terminu, skoro jego dochowanie jest wówczas, z przyczyn niezależnych od wnioskodawcy, niemożliwe. W tej sytuacji, wobec podobieństwa do tej sytuacji hipotezy przepisu art. 1017 k.c. pozwala na jego zastosowanie. Termin do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przez przedstawicieli ustawowych dziecka nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie oświadczenia w tym przedmiocie. Jeżeli postępowanie przed sądem opiekuńczym zakończyło się wcześniej, oświadczenie o odrzuceniu spadku przez małoletniego może być złożone w dowolnym momencie, aż do upływu terminu. Jeżeli jednak zakończyło się później, powinno być złożone niezwłocznie, a zatem z uwzględnieniem ogółu okoliczności sprawy i należytej staranności zobowiązanego.
Dla ostrożności, z uwagi na to, że sądy stosują różne interpretacje, polecałbym aby rodzic składał oświadczenie o odrzuceniu spadku niezwłocznie po wydaniu przez sąd postanowienia o zezwoleniu na odrzucenie spadku. Niezwłocznie nie oznacza natychmiast. Po uprawomocnieniu się postanowienia o zgodzie na odrzucenie spadku, rodzic powinien wystąpić do sądu o wydanie mu postanowienia z klauzulą prawomocności (opłata 20 zł). Po doręczeniu postanowienia z klauzulą prawomocności rodzic powinien umówić się z notariuszem na złożenie oświadczenia lub poświadczenie podpisu pod pisemnym oświadczeniem o odrzuceniu spadku ewentualnie sporządzić wniosek do sądu spadku o przyjęcie od niego ustnego oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka. Powinien to zrobić bez zbędnej zwłoki, zachowując należytą staranność.
Ważne jest, aby oświadczenie o odrzuceniu w imieniu dziecka spadku zostało złożone po uprawomocnieniu się postanowienia o zezwoleniu na złożenie tego oświadczenia. Jeżeli rodzic pośpieszy się i złoży to oświadczenie po wydaniu przez sąd rodzinny postanowienia o zgodzie na odrzucenie spadku w imieniu dziecka, ale przed uprawomocnieniem się tego orzeczenia, to złożone oświadczenie nie będzie skuteczne.
Zgoda (zezwolenie) sądu rodzinnego na odrzucenie spadku to nie odrzucenie spadku
Bardzo częstym błędem rodziców jest przekonanie, że uzyskanie zezwolenia sądu rodzinnego na złożenie w imieniu dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest równoznaczne ze złożeniem tego oświadczenia. Nie jest to prawda. Sąd rodzinny rozstrzyga wyłącznie o tym czy rodzice mogą odrzucić w imieniu dziecka spadek, a nie przyjmuje takie oświadczenie.
Po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego rodzic musi złożyć (przed notariuszem lub przed sądem) oświadczenie o odrzuceniu w imieniu dziecka spadku. Musi przy tym przedłożyć notariuszowi lub w sądzie prawomocne postanowienie sądu rodzinnego o zgodzie na złożenie oświadczenia o określonej treści (o odrzuceniu spadku) w imieniu małoletniego.
Jeżeli rodzic, który uzyska zezwolenie sądu opiekuńczego nie złoży oświadczenia lub złoży go po upływie terminu to dziecko przyjmie spadek z dobrodziejstwem inwentarza Wynika to z tego, że termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest terminem zawitym prawa materialnego a to oznacza, że oświadczenie złożone po upływie terminu nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Upływ terminu uwzględniany jest z urzędu, nie ma żadnych możliwości jego przedłużenia, czy przywrócenia terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Niezłożenie oświadczenia w terminie jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Na marginesie można dodać, że przyjęcie przez dziecko spadku z dobrodziejstwem też w miarę dobrze chroni dziecko przed spłatą długów spadkowych z własnego majątku, gdyż ewentualna odpowiedzialność za długi ograniczona jest do wysokości aktywów spadku, czyli jeżeli np. w skład spadku wchodzą same długi to de facto spadkobierca który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza nie zapłaci tych długów.
Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka
Oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka może zostać złożone przez jego rodzica :
- przed notariuszem (opłata notarialna plus 23% VAT)
- Przed sądem (opłata sądowa 100 zł)
- ustnie
- pisemnie z podpisem urzędowo poświadczonym (np. przez notariusza, opłata 20 zł plus 23% VAT)
W przypadku kiedy chcemy złożyć oświadczenie przed sądem ustnie lub pisemnie z podpisem urzędowo poświadczonym należy pamiętać, że również w tym przypadku termin do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku jest zachowany jeżeli przed końcem 6-miesięcznego terminu zostanie złożony (lub wysłany pocztą) wniosek o przyjęcie ustnego oświadczenia o odrzuceniu spadku lub zostanie złożone (lub wysłane pocztą) pisemne oświadczenie z podpisem urzędowo poświadczonym. Termin zostanie zachowany nawet jeżeli sąd odbierze oświadczenie po upływie 6-miesięcznego terminu.
Składając oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka należy przedłożyć notariuszowi lub sądowi odpis postanowienia o zezwoleniu na złożenie takiego oświadczenia zaopatrzony w klauzulę prawomocności, a także należy złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy (o ile wcześniej nie złożono aktu zgonu w sądzie spadku).
Treść oświadczenia o odrzuceniu spadku
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno zawierać:
- imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania
- tytuł powołania do spadku (wskazanie, czy spadkobierca odrzucający spadek jest powołany do spadku w testamencie czy z ustawy)
- treść złożonego oświadczenia (w imieniu mojego małoletniego dziecka imię nazwisko PESEL, odrzucam niniejszym spadek po zmarłym w dniu…. imię nazwisko).
Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów.
W przypadku oświadczeń o odrzuceniu spadku należy pamiętać, że:
- oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważne
- oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie może być odwołane
- pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym.
Odrzucenie spadku w Polsce przez dziecko mieszkające za granicą
Jeżeli dziecko mieszkające za granicą Polski zostanie spadkobiercą osoby mieszkającej w Polsce, która pozostawiła długi, rodzic także może w jego imieniu odrzucić spadek.
Rodzic może odrzucić spadek składając stosowne oświadczenie przed polskim (co wiąże się z przyjazdem do Polski) lub zagranicznym notariuszem. Zagraniczny akt notarialny powinien być zaopatrzony w apostille, zgodnie z Konwencją znoszącą wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych sporządzona w Hadze dnia 5 października 1961 r. Składając oświadczenie przed zagranicznym notariuszem należy pamiętać, aby treść była zgodna z polskim Kodeksem postępowania cywilnego.
Z doświadczenia można wskazać, że złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez zagranicznym notariuszem często powoduje problemy w polskim sądzie, i zdarzają się sytuacje, że sądy uznają takie oświadczenia za bezskuteczne (z racji różnych błędów).
Można także sporządzić pisemne oświadczenie o odrzuceniu w imieniu dziecka spadku i uzyskać urzędowe poświadczenie podpisu przez polskiego konsula lub zagranicznego notariusza, a następnie wysłać to oświadczenie do sądu spadku w Polsce.
Rodzic mieszkający za granicą może także złożyć wniosek o odebranie od niego ustnego oświadczenia o odrzuceniu spadku – w takim wypadku musi się liczyć z koniecznością przyjazdu do Polski, do miejscowości gdzie jest sąd spadku (sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy) i tu złożyć przed sądem oświadczenie.
W Unii Europejskiej można także złożyć oświadczenie przed zagranicznym sądem, o ile prawo miejscowe pozwala na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem. W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego wskazano bowiem, w zakresie odrzucenia lub przyjęcia spadku, iż oprócz sądu mającego jurysdykcję do orzekania w danej sprawie spadkowej zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, sądy w państwie członkowskim zwykłego pobytu każdej osoby, która na mocy prawa właściwego dla dziedziczenia może złożyć przed sądem oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, zapisu lub udziału obowiązkowego lub oświadczenie mające na celu ograniczenie odpowiedzialności danej osoby za długi spadkowe, mają jurysdykcję do przyjęcia takich oświadczeń, w przypadkach gdy na mocy prawa tego państwa członkowskiego takie oświadczenia mogą być złożone przed sądem.
W zakresie oświadczeń o odrzuceniu spadku za granicą w grę wchodzą także przepisy prawa międzynarodowego, zgodnie z którymi forma czynności prawnej (np. oświadczenia o odrzuceniu spadku) podlega co do zasady prawu właściwemu dla tej czynności (czyli prawu polskiemu), jednak wystarczy zachowanie formy przewidzianej przez prawo państwa, w którym czynność zostaje dokonana. Dotyczy to wymagań dotyczących sposobu wyrażenia oświadczenia woli (forma ustna, notarialna lub pisemna), udziału przy dokonywaniu czynności innych osób lub organu państwowego, uwierzytelnienia (np. podpisu), itp.
Istotne dla uznania za skuteczne w Polsce oświadczenia o odrzuceniu spadku w formie miejsca zamieszkania spadkodawcy odrzucającego spadek po osobie zmarłej w Polsce mogą być także przepisy umów zawieranych przez Polskę z poszczególnymi krajami.
Myślę, że najpewniejszym sposobem odrzucenia spadku przez osobę mieszkającą za granicami Polski jest złożenie w polskim sądzie pisemnego oświadczenia o odrzuceniu spadku z podpisem urzędowo poświadczonym przez polskiego konsula.
Zgoda sądu rodzinnego na odrzucenie spadku przez dziecko mieszkające za granicą
Zgodnie kodeksem postępowania cywilnego do jurysdykcji krajowej należą̨ sprawy z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi, w tym również sprawy o zezwolenie odrzucenie w imieniu dziecka spadku, jeżeli m. in. wnioskodawca (czyli rodzic) i dziecko, którego sprawa dotyczy, są obywatelami polskimi.
Jeżeli dziecko mieszka za granicą to sądem właściwym do przeprowadzenia postępowania o zezwolenie rodzicowi na odrzucenie w imieniu dziecka jest Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie Wydział Rodzinny i Nieletnich.
Te sprawy często są rozpatrywane na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli sąd zarządzi rozprawę i wezwie wnioskodawcę (rodzica) na rozprawę w celu przesłuchania go w charakterze strony to można wnosić o przesłuchanie z pośrednictwem konsula.
Wzór wniosku rodzica mieszkającego z dzieckiem za granicą do polskiego sądu o zgodę na odrzucenie w imieniu dziecka spadku: Wniosek o zezwolenie na odrzucenie spadku w imieniu dziecka mieszkającego za granicą
Stan prawny na dzień 27.01.2021 r.
