Jestem pracownikiem naukowym zatrudnionym w instytucie badawczym. W nieaktualnym na dziś regulaminie wynagradzania mamy zapisane 3 miesięczne odprawy emerytalne. Z uwagi na nową, obowiązującą od 2010 r. ustawę o instytutach regulamin powinien być zmieniony, ale kiedy to nastąpi to nie wiadomo. Jaka odprawę emerytalną powinienem dostać jeżeli właśnie przechodzę na emeryturę?
Michał
Szanowny Panie,
Od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2010 r. Nr 96, poz. 618 ze zm.) do Pana stosunku pracy mają zastosowanie przepisy tej ustawy, co z kolei wynika z art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące system nauki (Dz. U. z 2010 r. Nr 96, poz. 620), który wskazuje, iż do stosunków pracy nawiązanych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych stosuje się przepisy tej ustawy.
Z kolei art. 58 Przepisów wprowadzających ustawy reformujące system nauki wskazuje, iż instytuty badawcze w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych dostosują zasady wynagradzania do postanowień art. 63 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych.
Dotychczasowy regulamin wprowadzając trzymiesięczną odprawę dla pracowników naukowych powielał przepisy art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym w związku z art. 42 ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych. Zgodnie z tymi przepisami pracownicy naukowi jednostek badawczo-rozwojowych przechodzący na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy mają prawo do jednorazowej odprawy w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia zasadniczego otrzymanego za ostatni miesiąc zatrudnienia.
Stosownie do obecnie obowiązującego art. 63 ustawy o instytutach badawczych, zasady wynagradzania pracowników instytutu określa się w zakładowym układzie zbiorowym pracy lub w zakładowym regulaminie wynagradzania.
Natomiast art. 65 ustawy, w sprawach dotyczących stosunku pracy pracowników instytutu, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy Kodeksu pracy.
Należy zatem stwierdzić, iż do regulaminu wynagradzania obowiązującego w instytucjach badawczych zastosowanie będą miały obecnie przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.).
Art. 9 § 1 KP wskazuje, iż ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
Stosownie do § 2 art. 9 KP, postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych.
Zgodnie z art. 772 § 1 KP, pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, nie objętych zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy odpowiadający wymaganiom określonym w § 3, ustala warunki wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania.
§ 2 art. 772 KP wskazuje, iż w regulaminie wynagradzania pracodawca może ustalić także inne świadczenia związane z pracą i zasady ich przyznawania.
Regulamin wynagradzania obowiązuje do czasu objęcia pracowników zakładowym układem zbiorowym pracy lub ponadzakładowym układem zbiorowym pracy ustalającym warunki wynagradzania za pracę oraz przyznawania innych świadczeń związanych z pracą w zakresie i w sposób umożliwiający określanie, na jego podstawie, indywidualnych warunków umów o pracę (art. 772 § 3 KP).
Według art. 772 § 5 KP, do regulaminu wynagradzania stosuje się odpowiednio przepisy art. 239 § 3, art. 24112 § 2, art. 24113 oraz art. 24126 § 2.
Istotnym w Pana przypadku będzie art. 24113 § 2 KP, który wskazuje, iż postanowienia układu mniej korzystne dla pracowników wprowadza się w drodze wypowiedzenia pracownikom dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy. Przy wypowiedzeniu dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy nie mają zastosowania przepisy ograniczające dopuszczalność wypowiadania warunków takiej umowy lub aktu.
Jak wynika z Pana pytania, w chwili obecnej w instytucie, w którym jest Pan zatrudniony obowiązuje regulamin, stosownie do którego pracownikowi, w przypadku ustania stosunku pracy w związku z jego przejściem na emeryturę przysługuje odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.
Regulamin ten nie został dostosowany na razie do nowej sytuacji spowodowanej wejściem w życie przepisów wprowadzających ustawy reformujące system nauki, a więc ten regulamin nadal obowiązuje.
Podkreślić należy, że Pana pracodawca ma obowiązek dostosować regulamin do nowych przepisów - może on pozostawić w regulaminie korzystniejsze dla pracowników regulacje dotyczące odpraw emerytalnych, a więc pozostawić w nim zapisy wskazujące, że odprawa emerytalna wypłacana jest w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.
Ten zapis regulaminu, niewątpliwie korzystniejszy od kodeksowej regulacji odprawy emerytalnej (art. 921 § 1 KP, zgodnie z którym, pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia) nie został zmieniony na mniej korzystny, w drodze wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy o pracę.
Przepisy ustawy nie wskazują również, iż w związku z wejściem w życie ustawy o instytutach badawczych dotychczasowe regulaminy pracy i wynagrodzeń zostają uchylone. Mają one zostać dostosowane do nowych przepisów.
Ustawa pozwala instytutom badawczym ustalać w regulaminie wynagradzania korzystniejsze warunki niż wynika to z przepisów Kodeksu pracy.
Jako, że dotychczasowy regulamin wynagradzania nie został uchylony czy zmieniony to jest on nadal obowiązujący. W związku z tym, ze względu na rozwiązanie przez Pana umowy o pracę w związku z przejściem na emeryturę powinien Pan otrzymać odprawę emerytalną w wysokości określonej w tym regulaminie, a więc w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę.
Stan prawny na dzień 31.09.2013 r.
