Mój syn jest w dps dla niepełnosprawnych umysłowo. Ma orzeczenie o niezdolności do pracy. Skierowany tam przez MOPS w gminie i gmina po przesłuchaniach mnie i analizie dochodów zwolniła mnie z opłat za dps syna. Ojciec syna nie żyje. Syn nie miał żony ani dzieci. Chcę sprzedać moją nieruchomość i kupić sobie mieszkanie, a resztę kwoty spożytkować na życie, gdyż moją emerytura jest niska. Syn przed skierowaniem do dps zrujnował mój dom. Zapchał kanalizację, zalał dom wodą, wyprowadziłam się. Mój dom jest zrujnowany, teraz nie działa wodociąg, brak ogrzewania. Nie jestem w ogóle w stanie go wyremontować. Jestem zagrożona bezdomnością, ale jednocześnie mam nieruchomość, za którą mogłabym nabyć mieszkanie. Obawiam się jednak, że państwo polskie mnie pozbawi tej możliwości i zagarnie kwotę uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości, której jestem jedyną właścicielką. Może gmina policzy mi wstecznie, co już zapłaciła ? Dps syna jest państwowy, ale bardzo drogi ok 8 tys. zł miesięcznie. Jestem załamana tą sytuacją i nie wiem, co mogłabym zrobić ? Sprzedać, tylko po to, żeby stracić i nie kupić sobie mieszkania ? Proszę o poradę.
Irena
Szanowna Pani,
kwestia odpłatności za dom pomocy społecznej uregulowana jest w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Stosownie do art. 61 ust. 1 tej ustawy, obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
W myśl ust. 2, opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:
a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.
Biorąc pod uwagę ww. przepisy, należy stwierdzić, że jako rodzic jest Pani zobowiązana do ponoszenia opłaty za pobyt syna w domu pomocy społecznej, pod warunkiem jednak, że Pani dochód w rodzinie (lub Pani dochód jeżeli prowadzi Pani jednoosobowe gospodarstwo domowe) wynosi mniej niż 300% kryterium dochodowego w pomocy społecznej, tj. 2328 zł ( od 1 stycznia 2025 r. - 3030 zł) w gospodarstwie jednoosobowym i 1800 zł (od 1 stycznia 2025 r. - 2469 zł) na osobę w rodzinie.
Dochodem według ustawy o pomocy społecznej są co do zasady wszystkie przychody, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszone o:
1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych i koszty uzyskania przychodu;
2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Ustawa w art. 8 ust. 4 wymienia dwadzieścia kilka świadczeń, których nie wlicza się do dochodu.
Zatem dochodem jest nie tylko dochód z wynagrodzenia za pracę, ale też inne przychody – darowizny pieniędzy, pieniądze uzyskane w spadku, środki ze sprzedaży różnych rzeczy, itp.
Środki z odpłatnego zbycia domu są również dochodem. Jest to dochód jednorazowy.
Jak stanowi art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej, w przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:
1) kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej,
2) kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie
- kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.
Jeżeli sprzeda Pani nieruchomość to dochód ze sprzedaży zostanie rozliczony przez 1 rok (po 1/12 na miesiąc) od miesiąca uzyskania dochodu.
Tu jednak wskażę, że orzecznictwo sądowe wskazuje, że uzyskane ze sprzedaży mieszkania środki finansowe, wydane następnie na zakup innego mieszkania nie stanowią dochodu jednorazowego w rozumieniu art. 8 ust. 11 w zw. ust. 3 ustawy o pomocy społecznej. Dochód uzyskany ze sprzedaży mieszkania, o ile przeznaczony zostanie na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, nie wlicza się do dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej.
Jeżeli zatem sprzeda Pani dom (i nie ma Pani innego mieszkania – własność) i nabędzie Pani za środki pochodzące ze zbycia mieszkanie czy inny dom to wówczas te środki nie będą uznawane za dochód. Za dochód będą mogły być uznane środki ze zbycia domu, które nie zostaną przeznaczone na zakup innej nieruchomości mieszkaniowej (to co Pani planuje przeznaczyć na „życie”).
Jeżeli będzie Pani zobowiązana do poniesienia opłaty (zostanie Pani coś po zakupie mieszkania) to należy pamiętać, ze ustalając opłatę ośrodek pomocy społecznej powinien wziąć pod uwagę nie tylko dochody, ale też możliwości osoby zobowiązanej.
Interpretację pojęcia "możliwości", o którym stanowi art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, ustawodawca pozostawia organowi i należy mieć tu na względzie różne okoliczności życiowe, rodzinne i osobiste, które mogą zmniejszać zdolność danej osoby do ponoszenia opłaty.
Może Pani w przypadku uzyskania dochodu powodującego, że będzie Pani zobowiązana do ponoszenia opłaty za DPS wskazywać, że na poniesienie opłaty nie pozwalają Pani możliwości. Może Pani wskazać koszty utrzymania, konieczność wyposażenia i remontu zakupionego mieszkania, wydatki na leczenie i leki, itp.
Osoby zobowiązane do ponoszenia opłaty za DPS mogą się również ubiegać, na podstawie art. 64 ustawy o pomocy społecznej o zwolnienie z opłaty. Jak wskazuje ten przepis, osoby wnoszące opłatę lub obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie, na ich wniosek, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:
1) wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;
2) występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
3) małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;
4) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;
5) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańcowi domu;
6) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu;
7) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże, w szczególności na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku, rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty.
Przypadki wymienione w pkt. 1-7 są przykładowe, nie jest to katalog zamknięty. Można powoływać się na wszystkie inne okoliczności powodujące, że sytuacja osoby mającej ponosić opłatę za DPS jest szczególna i wyjątkowa i nie pozwala na ponoszenie tej opłaty. W Pani przypadku taką okolicznością może być również fakt, że przebywający w DPS syn, za którego pobyt opłatę miałaby Pani ponosić, dokonał zniszczeń w tym domu czym znacznie zmniejszył jego wartość.
Stan prawny na dzień 12.10.2024 r.
Irena
Szanowna Pani,
kwestia odpłatności za dom pomocy społecznej uregulowana jest w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Stosownie do art. 61 ust. 1 tej ustawy, obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
W myśl ust. 2, opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:
a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.
Biorąc pod uwagę ww. przepisy, należy stwierdzić, że jako rodzic jest Pani zobowiązana do ponoszenia opłaty za pobyt syna w domu pomocy społecznej, pod warunkiem jednak, że Pani dochód w rodzinie (lub Pani dochód jeżeli prowadzi Pani jednoosobowe gospodarstwo domowe) wynosi mniej niż 300% kryterium dochodowego w pomocy społecznej, tj. 2328 zł ( od 1 stycznia 2025 r. - 3030 zł) w gospodarstwie jednoosobowym i 1800 zł (od 1 stycznia 2025 r. - 2469 zł) na osobę w rodzinie.
Dochodem według ustawy o pomocy społecznej są co do zasady wszystkie przychody, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszone o:
1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych i koszty uzyskania przychodu;
2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Ustawa w art. 8 ust. 4 wymienia dwadzieścia kilka świadczeń, których nie wlicza się do dochodu.
Zatem dochodem jest nie tylko dochód z wynagrodzenia za pracę, ale też inne przychody – darowizny pieniędzy, pieniądze uzyskane w spadku, środki ze sprzedaży różnych rzeczy, itp.
Środki z odpłatnego zbycia domu są również dochodem. Jest to dochód jednorazowy.
Jak stanowi art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej, w przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:
1) kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej,
2) kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie
- kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.
Jeżeli sprzeda Pani nieruchomość to dochód ze sprzedaży zostanie rozliczony przez 1 rok (po 1/12 na miesiąc) od miesiąca uzyskania dochodu.
Tu jednak wskażę, że orzecznictwo sądowe wskazuje, że uzyskane ze sprzedaży mieszkania środki finansowe, wydane następnie na zakup innego mieszkania nie stanowią dochodu jednorazowego w rozumieniu art. 8 ust. 11 w zw. ust. 3 ustawy o pomocy społecznej. Dochód uzyskany ze sprzedaży mieszkania, o ile przeznaczony zostanie na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, nie wlicza się do dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej.
Jeżeli zatem sprzeda Pani dom (i nie ma Pani innego mieszkania – własność) i nabędzie Pani za środki pochodzące ze zbycia mieszkanie czy inny dom to wówczas te środki nie będą uznawane za dochód. Za dochód będą mogły być uznane środki ze zbycia domu, które nie zostaną przeznaczone na zakup innej nieruchomości mieszkaniowej (to co Pani planuje przeznaczyć na „życie”).
Jeżeli będzie Pani zobowiązana do poniesienia opłaty (zostanie Pani coś po zakupie mieszkania) to należy pamiętać, ze ustalając opłatę ośrodek pomocy społecznej powinien wziąć pod uwagę nie tylko dochody, ale też możliwości osoby zobowiązanej.
Interpretację pojęcia "możliwości", o którym stanowi art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, ustawodawca pozostawia organowi i należy mieć tu na względzie różne okoliczności życiowe, rodzinne i osobiste, które mogą zmniejszać zdolność danej osoby do ponoszenia opłaty.
Może Pani w przypadku uzyskania dochodu powodującego, że będzie Pani zobowiązana do ponoszenia opłaty za DPS wskazywać, że na poniesienie opłaty nie pozwalają Pani możliwości. Może Pani wskazać koszty utrzymania, konieczność wyposażenia i remontu zakupionego mieszkania, wydatki na leczenie i leki, itp.
Osoby zobowiązane do ponoszenia opłaty za DPS mogą się również ubiegać, na podstawie art. 64 ustawy o pomocy społecznej o zwolnienie z opłaty. Jak wskazuje ten przepis, osoby wnoszące opłatę lub obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie, na ich wniosek, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:
1) wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;
2) występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
3) małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;
4) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;
5) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańcowi domu;
6) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu;
7) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże, w szczególności na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku, rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty.
Przypadki wymienione w pkt. 1-7 są przykładowe, nie jest to katalog zamknięty. Można powoływać się na wszystkie inne okoliczności powodujące, że sytuacja osoby mającej ponosić opłatę za DPS jest szczególna i wyjątkowa i nie pozwala na ponoszenie tej opłaty. W Pani przypadku taką okolicznością może być również fakt, że przebywający w DPS syn, za którego pobyt opłatę miałaby Pani ponosić, dokonał zniszczeń w tym domu czym znacznie zmniejszył jego wartość.
Stan prawny na dzień 12.10.2024 r.
