Jestem spadkobiercą dziadka – w drodze testamentu. Otrzymałem właśnie list od wujka, w którym żąda zapłacenia mu zachowku.
Po dziadku odziedziczyłem mieszkanie, które jest warte 400.000 zł Wujek żąda zachowku w wysokości 100.000 zł (dziadek miał dwóch synów – mojego ojca i wujka).
OK – wiem, że muszę zapłacić zachowek. Ale czy fakt, że dziadek miał kredyt hipoteczny, który spłacał a teraz ja spłacam jako jego spadkobierca ma wpływ na wysokość zachowku? Dziadkowi w chwili śmierci pozostało do zapłaty 230.000 zł kredytu.
Grzesiek
Szanowny Panie,
W Pana sprawie niewątpliwym jest, że jako spadkobierca testamentowy jest Pan zobowiązany do zaspokojenia roszczenia o zachowek jakie przysługuje pominiętemu w testamencie dziecku dziadka – spadkobiercy ustawowemu.
Pozostała do spłaty część kredytu wchodzi w skład spadku po dziadku, jako pasywa spadku. Wynika to z tego, że spadek to ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy w chwili jego śmierci, który przechodzi w drodze dziedziczenia na następców prawnych czyli spadkobierców.
Kodeks cywilny nie zawiera przepisu, który by jednoznacznie określał jak ustalić wartość spadku niezbędną dla ustalenia zachowku. Przepisy wskazują wyłącznie, że przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę (art. 995 Kodeksu cywilnego).
Mimo tego, że przepisy tego nie wskazują, w orzecznictwie sądowym i w doktrynie prawa, nie ulega wątpliwości, że podstawą ustalenia wysokości zachowku jest czysta wartość spadku czyli różnica pomiędzy aktywami spadku i jego pasywami. Dlatego kredyt hipoteczny należy uwzględnić przy obliczaniu zachowku.
Przyjmując, że Pana dziadek nie dokonał za swojego życia darowizn doliczanych do spadku, a w skład spadku, jako aktywa, wchodzi wyłącznie mieszkanie o wartości 400.000 zł to podstawą obliczenia zachowku będzie różnica pomiędzy wartością mieszkania a pozostałym do spłaty kredytem hipotecznym o wysokości 230.000 zł.
Czysta wartość spadku, w tym wypadku, wynosi 170.000 zł i ta wartość stanowi podstawę obliczenia zachowku należnego wujkowi.
Wujkowi przysługuje zachowek odpowiadający wartością połowy z tego co uzyskałby gdyby miało miejsce dziedzicznie ustawowe. Gdyby miało ono miejsce to wujek nabyłby spadek w 1/2 udziału. Zachowek jaki mu się należy to 1/4 czystej wartości spadku. Wujek może zatem żądać od Pana nie 100.000 zł lecz 42.500 zł (1/4 z 170.000 zł).
Stan prawny na dzień 9.08.2014 r.
