Klientka złożyła wniosek 26.02.2024 r. o dodatek osłonowy i nie zostały spełnione warunki do otrzymania tego dodatku (dochód dla gospodarstwa wieloosobowego został
przekroczony). Pani otrzymała decyzję odmowną.
W dniu 22.03.2024 klientka ponownie składa wniosek ponieważ urodziła dziecko i skład jej gospodarstwa domowego uległ zmianie co powoduje przy ponownym przeliczeniu nie przekroczenie dochodu i Pani mogłaby otrzymać to świadczenie osłonowe. Czy w takim przypadku możemy wydać decyzję przyznającą?
Beata
Dzień dobry,
decyzja odmowna jaka została wydana w związku ze złożeniem wniosku w dniu 26 lutego 2024 r., jak rozumiem, jest decyzją ostateczną. Jak wskazuje art. 16 § 1 Kpa, decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych.
W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że decyzja organu administracji, rozstrzygająca ponownie sprawę wcześniej rozstrzygniętą inną decyzją ostateczną tegoż organu, a nie stanowiąca o uchyleniu tej pierwotnej decyzji na podstawie odpowiednich przepisów Kpa, jest dotknięta wadą określoną w art. 156 par. 1 pkt 3 Kpa (res iudicata).
Ww. art. 156 § 1 pkt 3 Kpa wskazuje, że organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco.
Okoliczność, czy powaga rzeczy osądzonej w danym przypadku występuje, wymaga ustalenia tożsamości ocenianych spraw. O tożsamości sprawy można mówić wówczas, gdy w sprawie występują te same podmioty, dotyczy ona tego samego przedmiotu [rozumianego jako interesy prawne lub obowiązki, które następnie po wydaniu decyzji stają się prawem nabytym (jego brakiem) lub obowiązkami prawnymi określonych podmiotów] i tego samego stanu prawnego w niezmienionym stanie faktycznym sprawy (wyrok NSA z 28 listopada 2000 r., I SA/Ka 1458/99, „Glosa” 2002, nr 5, s. 47; wyrok NSA z 8 lipca 1999 r., IV SA 2152/97, LEX nr 47902; wyrok NSA z 29 kwietnia 1999 r., V SA 1942/98, ONSA 2000, nr 2, poz. 76; wyrok NSA z 20 stycznia 1999 r., III SA 6434/97, LEX nr 37852; wyrok NSA z 29 kwietnia 1998 r., IV SA 1061/96, LEX nr 45166).
Jak wskazuje Tadeusz Kiełkowski (w Knysiak-Sudyka Hanna (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. III, WKP 2023), w literaturze nie ma zgodności poglądów co do tego, jakie konsekwencje w zakresie wiązania w czasie ostateczną decyzją pociąga za sobą zupełne odpadnięcie lub zmiana faktów, które kształtowały sprawę administracyjną (por. T. Woś, Moc..., s. 121–122 i powołana tam literatura). Trafny wydaje się pogląd, że każda decyzja zostaje przy jej wydaniu obciążona dorozumianą klauzulą, zgodnie z którą wiąże tak długo, jak długo istnieją stosunki faktyczne leżące u podstaw jej wydania (klauzula rebus sic stantibus). Ponieważ decyzja administracyjna zawiera regulację powinnego zachowania się dla konkretnego stanu faktycznego, gdy stan ten przestaje istnieć, staje się bezprzedmiotowa (por. T. Woś, Moc..., s. 121–125). Istnienie takiej decyzji nie może zatem uchodzić za przeszkodę do podjęcia decyzji nowej, adekwatnej do zmienionej rzeczywistości. Wraz ze zmianą lub zupełnym odpadnięciem tych stanów faktycznych, na których uregulowanie była skierowana decyzja administracyjna, przestaje też istnieć stosunek prawny w postaci nią skonkretyzowanej (por. T. Woś, Stwierdzenie..., s. 55). Trzeba jednak podkreślić, że bezprzedmiotowość i ustanie mocy wiążącej decyzji ostatecznej w związku ze zmianą stanu faktycznego nie w każdym przypadku implikować będą powstanie nowej sprawy i potrzebę wydania nowej decyzji. Zależeć to będzie od treści norm prawa materialnego, które mogą, ale nie muszą wiązać z tą zmianą upoważnienia do działań jurysdykcyjnych. „W przypadkach, w których prawo materialne wyraźnie przywiązuje do określonej sytuacji faktycznej i tylko do niej określone rozwiązanie prawne, może być przy istotnej zmianie sytuacji faktycznej wydana nowa decyzja [...]. Ale jest to kwestia materialnoprawnych warunków dla nowej, odrębnej decyzji” (F. Longchamps, Problem..., s. 919; por. T. Woś, Moc..., s. 123–124; T. Woś, T. Kiełkowski, Glosa do wyroku SN z 6.07.2001 r., III RN 116/00, s. 65–66).
W myśl art. 8a ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym wskazuje, Dodatek osłonowy przysługuje osobom, o których mowa w ust. 1, za okres od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 30 czerwca 2024 r. i jest wypłacany jednorazowo w terminie do dnia 30 czerwca 2024 r., zgodnie zaś z art. 9a że wnioski o wypłatę dodatku osłonowego za okres od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 30 czerwca 2024 r. złożone po dniu 30 kwietnia 2024 r. pozostawia się bez rozpoznania.
Moim, zdaniem mając na względzie to, że stan faktyczny w sprawie zmienił się (w skład gospodarstwa domowego weszła kolejna osoba i zmienił się dochód na osobę w rodzinie), jak również to, że wnioski o dodatek osłonowy za okres od stycznia do czerwca 2024 r. mogą być składane do końca kwietnia 2024 r., brak jest przeszkód do rozpatrzenia ponownego sprawy i przyznania świadczenia, jeżeli oczywiście osoba, która złożyła wniosek spełnia warunki z art. 2 ust. 1 ustawy.
Niewątpliwie w sprawie doszło do zmiany stanu faktycznego, co powoduje, że nie można będzie uznać rozstrzygnięcia przyznającego dodatek osłonowy za nieważne.
Stan prawny na dzień 27 marca 2024 r.
przekroczony). Pani otrzymała decyzję odmowną.
W dniu 22.03.2024 klientka ponownie składa wniosek ponieważ urodziła dziecko i skład jej gospodarstwa domowego uległ zmianie co powoduje przy ponownym przeliczeniu nie przekroczenie dochodu i Pani mogłaby otrzymać to świadczenie osłonowe. Czy w takim przypadku możemy wydać decyzję przyznającą?
Beata
Dzień dobry,
decyzja odmowna jaka została wydana w związku ze złożeniem wniosku w dniu 26 lutego 2024 r., jak rozumiem, jest decyzją ostateczną. Jak wskazuje art. 16 § 1 Kpa, decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych.
W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że decyzja organu administracji, rozstrzygająca ponownie sprawę wcześniej rozstrzygniętą inną decyzją ostateczną tegoż organu, a nie stanowiąca o uchyleniu tej pierwotnej decyzji na podstawie odpowiednich przepisów Kpa, jest dotknięta wadą określoną w art. 156 par. 1 pkt 3 Kpa (res iudicata).
Ww. art. 156 § 1 pkt 3 Kpa wskazuje, że organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco.
Okoliczność, czy powaga rzeczy osądzonej w danym przypadku występuje, wymaga ustalenia tożsamości ocenianych spraw. O tożsamości sprawy można mówić wówczas, gdy w sprawie występują te same podmioty, dotyczy ona tego samego przedmiotu [rozumianego jako interesy prawne lub obowiązki, które następnie po wydaniu decyzji stają się prawem nabytym (jego brakiem) lub obowiązkami prawnymi określonych podmiotów] i tego samego stanu prawnego w niezmienionym stanie faktycznym sprawy (wyrok NSA z 28 listopada 2000 r., I SA/Ka 1458/99, „Glosa” 2002, nr 5, s. 47; wyrok NSA z 8 lipca 1999 r., IV SA 2152/97, LEX nr 47902; wyrok NSA z 29 kwietnia 1999 r., V SA 1942/98, ONSA 2000, nr 2, poz. 76; wyrok NSA z 20 stycznia 1999 r., III SA 6434/97, LEX nr 37852; wyrok NSA z 29 kwietnia 1998 r., IV SA 1061/96, LEX nr 45166).
Jak wskazuje Tadeusz Kiełkowski (w Knysiak-Sudyka Hanna (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. III, WKP 2023), w literaturze nie ma zgodności poglądów co do tego, jakie konsekwencje w zakresie wiązania w czasie ostateczną decyzją pociąga za sobą zupełne odpadnięcie lub zmiana faktów, które kształtowały sprawę administracyjną (por. T. Woś, Moc..., s. 121–122 i powołana tam literatura). Trafny wydaje się pogląd, że każda decyzja zostaje przy jej wydaniu obciążona dorozumianą klauzulą, zgodnie z którą wiąże tak długo, jak długo istnieją stosunki faktyczne leżące u podstaw jej wydania (klauzula rebus sic stantibus). Ponieważ decyzja administracyjna zawiera regulację powinnego zachowania się dla konkretnego stanu faktycznego, gdy stan ten przestaje istnieć, staje się bezprzedmiotowa (por. T. Woś, Moc..., s. 121–125). Istnienie takiej decyzji nie może zatem uchodzić za przeszkodę do podjęcia decyzji nowej, adekwatnej do zmienionej rzeczywistości. Wraz ze zmianą lub zupełnym odpadnięciem tych stanów faktycznych, na których uregulowanie była skierowana decyzja administracyjna, przestaje też istnieć stosunek prawny w postaci nią skonkretyzowanej (por. T. Woś, Stwierdzenie..., s. 55). Trzeba jednak podkreślić, że bezprzedmiotowość i ustanie mocy wiążącej decyzji ostatecznej w związku ze zmianą stanu faktycznego nie w każdym przypadku implikować będą powstanie nowej sprawy i potrzebę wydania nowej decyzji. Zależeć to będzie od treści norm prawa materialnego, które mogą, ale nie muszą wiązać z tą zmianą upoważnienia do działań jurysdykcyjnych. „W przypadkach, w których prawo materialne wyraźnie przywiązuje do określonej sytuacji faktycznej i tylko do niej określone rozwiązanie prawne, może być przy istotnej zmianie sytuacji faktycznej wydana nowa decyzja [...]. Ale jest to kwestia materialnoprawnych warunków dla nowej, odrębnej decyzji” (F. Longchamps, Problem..., s. 919; por. T. Woś, Moc..., s. 123–124; T. Woś, T. Kiełkowski, Glosa do wyroku SN z 6.07.2001 r., III RN 116/00, s. 65–66).
W myśl art. 8a ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym wskazuje, Dodatek osłonowy przysługuje osobom, o których mowa w ust. 1, za okres od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 30 czerwca 2024 r. i jest wypłacany jednorazowo w terminie do dnia 30 czerwca 2024 r., zgodnie zaś z art. 9a że wnioski o wypłatę dodatku osłonowego za okres od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 30 czerwca 2024 r. złożone po dniu 30 kwietnia 2024 r. pozostawia się bez rozpoznania.
Moim, zdaniem mając na względzie to, że stan faktyczny w sprawie zmienił się (w skład gospodarstwa domowego weszła kolejna osoba i zmienił się dochód na osobę w rodzinie), jak również to, że wnioski o dodatek osłonowy za okres od stycznia do czerwca 2024 r. mogą być składane do końca kwietnia 2024 r., brak jest przeszkód do rozpatrzenia ponownego sprawy i przyznania świadczenia, jeżeli oczywiście osoba, która złożyła wniosek spełnia warunki z art. 2 ust. 1 ustawy.
Niewątpliwie w sprawie doszło do zmiany stanu faktycznego, co powoduje, że nie można będzie uznać rozstrzygnięcia przyznającego dodatek osłonowy za nieważne.
Stan prawny na dzień 27 marca 2024 r.
