Dodatek osłonowy to świadczenie, wypłacane w 2022 r., którego celem jest zapewnienie wsparcia dla gospodarstw domowych w Polsce, w tym również gospodarstw najuboższych energetycznie, w pokryciu części kosztów energii oraz w pokryciu powiązanych z nimi rosnących cen żywności. Zasady przyznawania dodatku i jego wysokość zawarto w ustawie z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym.
Komu przysługuje dodatek osłonowy?
Dodatek osłonowy przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Polski.
O dodatek osłonowy mogą się ubiegać także mający miejsce zamieszkania i przebywający na terytorium Polski obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Prawo do dodatku osłonowego mają również cudzoziemcy, którzy mają miejsce zamieszkania i przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
- na podstawie zezwolenia na pobyt stały,
- na podstawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
- na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, tj. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego cudzoziemcowi przybywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywającemu na tym terytorium w celu połączenia się z rodziną, który jest członkiem rodziny cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy lub w związku z udzieleniem mu ochrony uzupełniającej,
- na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
- na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, tj. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego ze względu na inne okoliczności udziela się cudzoziemcowi,, który posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz:
- zamierza wykonywać pracę lub prowadzić działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie na tym terytorium lub
- zamierza podjąć lub kontynuować na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej studia lub szkolenie zawodowe, lub
- wykaże, że zachodzą inne okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Kryterium dochodowe
Prawo do dodatku osłonowego przysługuje:
- osobie w gospodarstwie domowym jednoosobowym, w którym wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie przekracza kwoty 2100 zł;
- osobie w gospodarstwie domowym wieloosobowym, w którym wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie przekracza kwoty 1500 zł na osobę.
Gospodarstwo domowe tworzą:
- osoba fizyczna samotnie zamieszkująca i gospodarująca (gospodarstwo domowe jednoosobowe);
- osoba fizyczna oraz osoby z nią spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące (gospodarstwo domowe wieloosobowe).
Wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu ustalana jest na podstawie dochodów osiągniętych w:
- roku 2020 r. - dla wniosków złożonych w terminie od 4 stycznia 2022 r. do 31 lipca 2022 r.;
- roku 2021 r. - dla wniosków złożonych w terminie od 1 sierpnia 2022 r. do 31 października 2021 r.
„Złotówka za złotówkę”
Ustawa wprowadza rozwiązanie „złotówka za złotówkę” - w przypadku gdy wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę przekracza ww. kwoty dodatek osłonowy przysługuje w wysokości różnicy między kwotą dodatku osłonowego a kwotą, o którą został przekroczony przeciętny miesięczny dochód na osobę. W przypadku gdy wysokość dodatku osłonowego, ustalona zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę” jest niższa niż 20 zł, dodatek nie przysługuje.
Co jeżeli wniosek o dodatek osłonowy złoży kilka osób z jednego gospodarstwa domowego?
W przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku osłonowego dla gospodarstwa domowego wieloosobowego, złoży więcej niż jedna osoba, dodatek przyznawany jest wnioskodawcy, który złożył taki wniosek jako pierwszy.
Na potrzeby składania wniosków o wypłatę dodatku osłonowego przyjmuje się, że jedna osoba może wchodzić w skład tylko jednego gospodarstwa domowego.
Wysokość dodatku osłonowego
Dodatek osłonowy wynosi rocznie:
- 400 zł dla gospodarstwa domowego jednoosobowego;
- 600 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób;
- 850 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób;
- 1150 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób.
W przypadku gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane węglem lub paliwami węglopochodnymi, wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, dodatek osłonowy wynosi rocznie:
- 500 zł dla gospodarstwa domowego jednoosobowego;
- 750 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób;
- 1062,50 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób;
- 1437,50 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób.
Za jaki okres przysługuje dodatek osłonowy?
Dodatek osłonowy przysługuje za okres od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. i jest wypłacany w dwóch równych ratach w terminie do dnia 31 marca 2022 r. oraz do dnia 2 grudnia 2022 r. W przypadku wniosek o wypłatę dodatku osłonowego zostanie złożony po styczniu 2022 r. dodatek osłonowy zostanie wypłacony jednorazowo.
Wnioski o wypłatę dodatku osłonowego złożone po dniu 31 października 2022 r. pozostawi się bez rozpoznania.
Wniosek o dodatek osłonowy
Wniosek o wypłatę dodatku osłonowego składa się w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej ten wniosek. Wniosek o wypłatę dodatku osłonowego składa się na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. W przypadku złożenia wniosku o wypłatę dodatku osłonowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej wniosek ten opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub uwierzytelnia z wykorzystaniem profilu zaufanego.
Wniosek musi zawierać następujące dane osoby składającej wniosek oraz członków jej gospodarstwa domowego:
- imię i nazwisko
- numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL - numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość
- adres miejsca zamieszkania
- adres poczty elektronicznej lub numer telefonu osoby fizycznej, o ile je posiada
Informacje przedstawione we wniosku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Wzór formularza wniosku o dodatek osłonowy zawarty jest w Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 stycznia 2022 r. w sprawie wzoru wniosku o wypłatę dodatku osłonowego. Można go pobrać tu: Wzór wniosku o dodatek osłonowy
Do wniosku należy dołączyć odpowiednio:
- zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczące każdego członka rodziny,
- inne dokumenty potwierdzające spełnianie warunków do przyznania lub ustalenia wysokości świadczenia rodzinnego będącego przedmiotem wniosku.
Decyzja w sprawie dodatku osłonowego
Przyznanie dodatku osłonowego nie wymaga wydania decyzji. Natomiast wydania decyzji wymaga odmowa przyznania dodatku osłonowego, uchylenie lub zmiana prawa do tego dodatku oraz rozstrzygnięcie w sprawie nienależnie pobranego dodatku osłonowego.
Organ gminy przesyła wnioskodawcy informację o przyznaniu dodatku osłonowego na wskazany przez niego adres poczty elektronicznej - o ile wnioskodawca wskazał adres poczty elektronicznej we wniosku o wypłatę dodatku osłonowego. W przypadku gdy wnioskodawca nie wskazał adresu poczty elektronicznej we wniosku o wypłatę dodatku osłonowego, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, odbierając ten wniosek od wnioskodawcy, informuje go o możliwości odebrania od tego organu informacji o przyznaniu dodatku osłonowego.
Nieodebranie informacji o przyznaniu dodatku osłonowego nie wstrzymuje wypłaty tego dodatku.
Stan prawny na dzień 10.01.2022 r.
