Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego powództwa alimentacyjne składane przez osobę uprawnioną do alimentów mogą być składane według właściwości ogólnej określonej w art. 27 KPC lub stosownie do art. 32 KPC do sądu miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
W myśl art. 27 § 1 KPC, powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.
Miejsce zamieszkania określa się według przepisów kodeksu cywilnego (§ 2).
Natomiast stosownie do art. 32 KPC, powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
Sprawami alimentacyjnymi, o których mowa w art. 32 KPC są sprawy o zasądzenie alimentów (133 KRO), zasądzenie alimentów po orzeczeniu rozwodu lub separacji (art. 60 KRO), o podwyższenie alimentów (art. 138 KRO), o zaspokajanie potrzeb życiowych rodziny (art. 27 KRO).
Wybór sądu – miejsca zamieszkania pozwanego czy powoda – zależny jest wyłącznie od woli osoby składającej pozew. Oczywiście wiadomym jest, że korzystniej z punktu widzenia organizacyjnego, lepiej złożyć pozew o alimenty w miejscu zamieszkania powoda. Często bowiem pozwany mieszka w innej, nieraz odległej miejscowości, a prowadzenie postępowania o alimenty wiąże się z koniecznością obecności na rozprawach. Złożenie pozwu w miejscu zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów może oszczędzić jej konieczności udawania się w podróż do sądu miejsca zamieszkania osoby zobowiązanej.
W przepisach KPC mowa o miejscu zamieszkania. Miejsce zamieszkania to nie miejsce stałego zameldowania. Miejscem zamieszkania, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (art. 25) jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Ustalenie miejsca zamieszkania pozwanego jest istotne nie tylko wówczas kiedy decydujemy się złożyć pozew w sądzie miejsca zamieszkania pozwanego. Nawet jeśli pozew o alimenty składany jest w miejscu zamieszkania uprawnionego do alimentów to należy ustalić miejsce zamieszkania pozwanego. Przepisy KPC nakazują w pozwie o alimenty oznaczyć miejsca zamieszkania i adresy stron.
W pozwie o alimenty należy wskazać adres zamieszkania pozwanego. Częstym błędem jest wpisywanie ostatniego znanego miejsca zamieszkania pozwanego lub adresu jego zameldowania mimo, że składający pozew wie że pozwany pod tym adresem nie zamieszkuje. Jest to błąd gdyż jak wskazałem powyżej w pozwie należy wskazać adres zamieszkania pozwanego.
Prawidłowym postępowaniem, w przypadku nieznajomości adresu zamieszkania pozwanego, jest zamieszczenie w pozwie adnotacji że adres zamieszkania pozwanego jest nieznany i wniosku o ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego.
Należy wskazać, że z możliwości złożenia pozwu w sprawie alimentacyjnej w miejscu zamieszkania powoda dotyczy tylko sytuacji, w której pozew składany jest przez osobę uprawnioną do alimentów. Osoba ubiegająca się o obniżenie alimentów lub o uchylenie alimentów (wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego) może złożyć pozew wyłącznie w sądzie miejsca zamieszkania pozwanego, którym w tym przypadku będzie uprawniony do alimentów.
Stan prawny na dzień 27.02.2020 r.
