Artykuły

Czy oskarżyciel posiłkowy może żądać zwrotu kosztów

Zgłosiłam się do sprawy karnej jako oskarżyciel posiłkowy. Czy mogę żądać zwrotu kosztów radcy prawnego, który mnie reprezentuje?

 

Marlena

 

 


 

 

Szanowna Pani,

 

art. 626 § 1 Kodeksu postępowania karnego (dalej: KPC) wskazuje, że w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd określa, kto, w jakiej części i zakresie ponosi koszty procesu.

 

Stosownie do art. 627 KPK,  od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego.

 

Z kolei art. 616 § 1 pkt 2 KPK, mówi że do kosztów procesu należą uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika.

 

Jeżeli zatem oskarżony zostanie skazany (uznany za winnego), to w wyroku sąd powinien zasądzić koszty sądowe od skazanego na rzecz oskarżyciela posiłkowego.  Te koszty sądowe jakie należne będą oskarżycielowi posiłkowemu będą uwzględniały wydatki na radcę prawnego czy adwokata, który reprezentował oskarżyciela posiłkowego w postępowaniu. 

 

Należy pamiętać, że sąd nie zawsze nakaże zwrotu kwoty jaką rzeczywiście oskarżyciel posiłkowy wydał na wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego go reprezentującego. Wydatki na radcę prawnego czy adwokata zostaną ustalone zgodnie z rozporządzeniami Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.  w sprawie opłat za czynności adwokackie lub w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości stawek minimalnych określonych w tych aktach prawnych.

 

I tak przykładowo, zgodnie z ww. rozporządzeniami, stawki minimalne za reprezentowanie oskarżyciela posiłkowego wynoszą:

  1. przed sądem rejonowym w postępowaniu szczególnym - 720 zł;
  2. przed sądem rejonowym w postępowaniu w sprawach o wykroczenia - 360 zł;
  3. przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym lub przed wojskowym sądem garnizonowym - 840 zł;
  4. przed sądem okręgowym jako drugą instancją lub przed wojskowym sądem okręgowym jako drugą instancją - 840 zł;
  5. przed sądem okręgowym jako pierwszą instancją lub przed wojskowym sądem okręgowym jako pierwszą instancją oraz przed sądem apelacyjnym - 1200 zł;
  6. przed Sądem Najwyższym - 1200 zł.

 

Wydatki na pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego w sprawach niewymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w wysokości równej stawce minimalnej

W sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy wydatki ustala się w wysokości przewyższającej stawkę minimalną, która nie może przekroczyć sześciokrotności tej stawki, ani wartości przedmiotu sprawy, jeśli uzasadnia to:

  1. niezbędny nakład pracy radcy prawnego/adwokata, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczba stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjęte w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu;
  2. wartość przedmiotu sprawy;
  3. wkład pracy adwokata/radcy prawnego w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie;
  4. rodzaj i zawiłość sprawy, w szczególności tryb i czas prowadzenia sprawy, obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów, o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

 

Oskarżyciel posiłkowy może żądać także zwrotu innych należności związanych z jego udziałem w sprawie. Jak stanowi bowiem art. 618j KPK, należności przysługujące stronie w związku z jej udziałem w postępowaniu przyznaje się w wysokości przewidzianej dla świadków.

 

Oskarżycielowi posiłkowemu jako stronie postępowania karnego przysługuje, podobnie jak świadkowi, zwrot kosztów podróży - z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności postępowania na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze - w wysokości rzeczywiście poniesionych racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu.

Górną granicę zwrotu kosztów podróży stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Według tych samych zasad przysługuje zwrot kosztów noclegu oraz utrzymania w miejscu wykonywania czynności postępowania.

Wysokość kosztów, o których powyżej należy powinien należycie wykazać.

 

Ponadto oskarżycielowi posiłkowemu może, zgodnie z art. 618b § 1 KPK, należeć się zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze.

Wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód za każdy dzień udziału w czynnościach postępowania przyznaje się w wysokości jego przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu. W przypadku pozostawania w stosunku pracy przeciętny dzienny utracony zarobek oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Górną granicę tych należności stanowi równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość, ustaloną według odrębnych zasad, określa ustawa budżetowa. W przypadku gdy ogłoszenie ustawy budżetowej nastąpi po dniu 1 stycznia roku, którego dotyczy ustawa budżetowa, podstawę obliczenia należności za okres od 1 stycznia do dnia ogłoszenia ustawy budżetowej stanowi kwota bazowa w wysokości obowiązującej w grudniu roku poprzedniego.

Utratę zarobku lub dochodu oraz ich wysokość świadek powinien należycie wykazać.

 

Należności, o których mowa powyżej przyznaje się na wniosek. Wniosek o przyznanie należności składa się ustnie do protokołu lub na piśmie. Wydatki te zostaną pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa. Sąd może nakazać zwroty tych wydatków w wyroku skazanemu. 

 

 

Stan prawny na dzień 5.09.2022 r.





  • Data2022-09-07
  • AutorŁukasz Obrał

Zadaj pytanie prawnikowi

regulamin
Jeśli chcesz dodać więcej załączników wyślij e-mail na kontakt@prawo-porady.pl