Artykuły

Alimenty na dziecko i żonę od męża przebywającego poza Polską

Z mężem mamy jedno dziecko w wieku szkolnym. Mamy wspólnotę majątkową, posiadamy 2-pok.mieszkanie w bloku, którego właścicielem jestem ja. Oboje pracujemy, nie spłacamy żadnych wspólnie wziętych kredytów, nie mamy wspólnego konta bankowego. Mąż od 3 lat pracuje w Anglii, zarabia w przeliczeniu na złotówki kilkanaście tysięcy miesięcznie na rękę. Ja zarabiam ok. 3 razy mniej. Mąż regularnie płaci czynsz za nasze mieszkanie w Polsce (ok. 500 zł/mies.), nieregularnie energię i gaz, opłaca szkołę językowa dziecka (1600zł/rok) - wszystko to płaci bezpośrednio do odbiorców. Wakacje pokrywamy mniej więcej po połowie. Pozostałe koszty mieszkania i życia w Polsce moje i dziecka pokrywam ja. To co zostaje z moich zarobków odkładam na konto oszczędnościowe. Nie dostaję od męża pieniędzy ani w gotówce ani przelewem z przeznaczeniem na inne cele rodzinne. Według słów męża nie posiada on żadnych oszczędności. Moje pytanie brzmi: czy mogę żądać od męża oszczędzania na cele rodzinne, np. zabezpieczenie w razie choroby, utraty pracy, na studia dla dziecka, itp.? Czy mogę wystąpić o alimenty na dziecko, którego koszty utrzymania ponoszę głównie ja? Nadmieniam, że mąż mieszka sam w średniej wielkości mieście, gdzie koszty utrzymania nie są wysokie, nie deklaruje chęci powrotu do kraju, ani chęci sprowadzenia nas do Anglii.


Hanna

 

 


 

 

Szanowna Pani!


W pierwszej kolejności wskażę, iż między małżonkami istnieje obowiązek alimentacyjny. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyraża w art. 23 obowiązek małżonków współdziałania dla dobra rodziny.
Ten obowiązek współdziałania dla dobra rodziny jest z kolei skonkretyzowany w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.


Zgodnie z art. 27 KRO, oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.


Obowiązek przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny dotyczy wszystkich członków rodziny. Oznacza to, że na podstawie art. 27 KRO można żądać zaspokojenia potrzeb zarówno małżonka jak i dzieci. Jeżeli małżonkowie nie mają dzieci lub ich dzieci usamodzielniły się to obowiązek alimentacyjny przewidziany w art. 27 KRO sprowadza się do zaspokajania potrzeb małżonka.


Na podstawie art. 27 KRO może Pani dochodzić środków utrzymania. Dochodzenie tego roszczenia odbywa się tak jak dochodzenie alimentów na rzecz osób uprawnionych (np. dzieci). Nie są to jednak alimenty na małżonka – prawo rodzinne przewiduje możliwość żądania alimentów od byłego małżonka, ale od aktualnego małżonka już nie - w sądzie składa się pozew o przyczynianie się do utrzymania rodziny (a nie o alimenty).


Podstawą roszczenia jest niewywiązywanie się małżonka z obowiązku przyczyniania się do utrzymania rodziny.
Obowiązek alimentacyjny określony w art. 23 i 27 KRO istnieje niezależnie od ustroju majątkowego małżeńskiego. W myśl zdecydowanie przeważającego poglądu obowiązek z art. 27 k.r.o. nie ustaje w razie rozłąki małżonków lub ich separacji faktycznej.


Pani mąż, właśnie jako mąż i ojciec Państwa dziecka, powinien alimentować rodzinę odpowiednio do swoich możliwości zarobkowych i majątkowych.
Rozpatrując obowiązek alimentacyjny Pani męża nie sposób pominąć tego, że w prawie rodzinnym obowiązuje zasada równej stopy życiowej.
Zgodnie z tą zasadą małżonkowie powinni żyć na takim samym poziomie. Małżonek lepiej zarabiający nie może więc żyć na wyższej stopie, np.: jeździć dużo droższym samochodem, jadać osobno w droższych restauracjach, korzystać z droższych wczasów itd.
Również dzieci wychowujące się w danej rodzinie mają prawo do życia na stopie równej stopie życiowej swoich rodziców. Rodzice nie mogą zatem utrzymywać dziecka tylko na poziomie zaspokajania jego elementarnych potrzeb, a sami utrzymywać się na znacznie wyższej stopie.


Egzekucja zasądzonego świadczenia z art. 27 KRO odbywa się według przepisów o egzekucji świadczeń alimentacyjnych.


Jako, że posiadacie Państwo małoletnie dziecko to może Pani również wystąpić o alimenty na to dziecko.
Istnienie drogi dochodzenia środków utrzymania na podstawie art. 27 KRO nie wyłącza możliwości wytoczenia przez Panią, jako przedstawiciela ustawowego dziecka, powództwa o zasądzenie alimentów na dzieci na podstawie art. 133 KRO. Zgodnie z tym przepisem, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Może Pani wystąpić do sądu rodzinnego z dwoma roszczeniami – o przyczynianie się do utrzymania rodziny (Pani jako żony) oraz o alimenty na dziecko. Oba roszczenia mogą być zgłoszone w jednym pozwie.


Jak już z powyżej wspomniałem podstawą żądania dostarczania środków utrzymania czy to w ramach powództwa o przyczynianie się do utrzymania rodziny czy też o alimenty na dzieci jest niewywiązywanie się małżonka z obowiązku alimentacyjnego.
W Pani sprawie nie można powiedzieć, że mąż nie wywiązuje się w ogóle ze swojego obowiązku alimentacyjnego względem rodziny. Z pytania wynika, że co najmniej częściowo go spełnia – ponosi opłaty mieszkaniowe, płaci niekiedy za media, czy płaci za obozy językowe dziecka. Z Pani pytania wynika jednakże, że swój obowiązek alimentacyjny mógłby i powinien spełniać w większym wymiarze. Biorąc nawet pod uwagę wyższe koszty życia w Anglii jego zarobki, kilkukrotnie wyższe niż Pani, pozwalają mu na alimentację w większym stopniu.


Kwota alimentów (przyczyniania się do utrzymania rodziny) jakich może żądać Pani w imieniu swoim i dziecka jest uzależniona od tego usprawiedliwionych potrzeb rodziny/dziecka oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych Pani męża.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera katalogu usprawiedliwionych potrzeb rodziny i dzieci, które powinny być zaspokajane przez ich małżonków i rodziców.  O tym jakie usprawiedliwione potrzeby mają uprawnieni do alimentów decydują okoliczności danego przypadku. Usprawiedliwione potrzeby to te związane z zapewnieniem pożywienia, ubrania, należytych warunków nauki, edukacji, zabawy, wypoczynku, rekreacji, możliwości rozwijania talentów i zainteresowań, zaspokojeniem potrzeb kulturalnych, a także mieszkania oraz zdrowia. Usprawiedliwionymi potrzebami dziecka są te, których zaspokojenie zapewni prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy dziecka, odpowiedni do wieku i uzdolnień dzieci.
Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 10 października 1969 r., sygn. akt. III CRN 350/69 stwierdził, iż usprawiedliwione potrzeby dzieci powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku, lecz również na podstawie miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i wielu okoliczności każdego konkretnego przypadku. W szczególności pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te w praktyce pozostają w wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd alimentów.


Gdyby Pani zdecydowała się wystąpić do sądu z roszczeniami alimentacyjnymi warto wskazać, że Pani mąż z tego powodu, że przebywa poza granicami Polski, a także nie zamierza tu powrócić ani ściągnąć rodziny do Anglii, nie zajmuje się w ogóle dzieckiem. Tylko i wyłącznie Pani zajmuje się dzieckiem, wychowuje je na co dzień, dba o niego, itp. Oznacza to, że spełnia Pani swój obowiązek alimentacyjny nie tylko poprzez ponoszenie bieżących kosztów utrzymania dziecka ale również poprzez osobiste starania o jego utrzymanie i wychowanie.
W takiej sytuacji istotny jest przepis art. 135 § 2 KRO, który wskazuje, że wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.


W Pani sprawie nie sposób pominąć także tego, że w Państwa małżeństwie obowiązuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Z tego wynika to, że wynagrodzenia z tytułu wykonywanych przez Państwa działalności zarobkowych wchodzą w skład majątku wspólnego małżeńskiego.
Stosownie do art. 36 § 1 KRO, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku (art. 36 § 2).
Stosownie do art. 361 § 1 KRO, małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej.
Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej (art. 361 § 2).
Na podstawie przepisów o majątku wspólnym małżeńskim trudno wywnioskować możliwość złożenia w sądzie wniosku o nakazanie Pani mężowi oszczędzania pieniędzy z wynagrodzenia, niezależnie od celu na jaki te oszczędności miałyby być przeznaczone.


Jeżeli Pani mąż wydatkuje zarobione pieniądze na wyłącznie (lub prawie wyłącznie) na swoje potrzeby może Pani wystąpić z powództwami egzekucyjnymi (o przyczynianie się do utrzymania rodziny lub/i o alimenty na dziecko).


Roszczenia alimentacyjne (pozew o przyczynianie się do utrzymania rodziny/o alimenty) należy kierować do sądu rejonowego miejsca zamieszkania. W tych sprawach strony korzystają z ustawowego zwolnienia z obowiązku ponoszenia opłat sądowych (nie ma opłat od pozwu).
Pozew o przyczynianie się do utrzymania rodziny składa Pani w swoim imieniu, pozew o alimenty składa Pani w imieniu małoletniego dziecka (to ono jest powodem, a Pani je reprezentuje).
W pozwie powinna Pani wskazać zagraniczny adres zamieszkania Pani męża – o ile jest znany. Sąd wyśle mu korespondencję na ten adres.


Uprzedzając Pani ewentualne pytanie wskażę, że moim zdaniem najlepiej, w podobnych do Pani sprawach, złożyć dwa pozwy – o przyczynianie się do utrzymania rodziny (czytaj: Pani jako małżonki) oraz o alimenty na dziecko. Moim zdaniem lepiej wystąpić z „osobnym” pozwem o alimenty dziecka, ponieważ każde dziecko ma specyficzne potrzeby. Łatwiej też modyfikować kwestię alimentów w przyszłości (zwiększenie alimentów). Ponadto obowiązek przyczyniania się do utrzymania rodziny trwa do kiedy trwa małżeństwo. Alimenty na dziecko rodzic ma obowiązek płacić niezależnie od tego jakie panują stosunki rodzinne pomiędzy rodzicami.


Fakt, że Pani mąż przebywa w Anglii nie utrudnia znacznie ewentualnej egzekucji zasądzonych alimentów, o ile jest on tam legalnie zatrudniony.


Egzekucja zasądzonych alimentów z Anglii może się odbywać na podstawie Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych. To rozporządzenie ma zastosowanie do zobowiązań alimentacyjnych wynikających ze stosunku rodzinnego, pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa
Zgodnie z rozporządzeniem, orzeczenie wydane w jednym państwie członkowskim będącym stroną Protokołu haskiego z 2007 roku (np. w Polsce) jest uznawane w innym państwie członkowskim (np. w Wielkiej Brytanii) bez konieczności przeprowadzania specjalnego postępowania i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu


Wszystkie formalności związane z egzekucją w Anglii zasądzonych świadczeń alimentacyjnych mogą być dokonane z pomocą polskiego sądu (sądu okręgowego). Wniosek o egzekucję należy złożyć na specjalnym formularzu.
Oczywiście aby egzekwować alimenty należy wcześniej uzyskać orzeczenie polskiego sądu w tej kwestii.

 

 

Stan prawny na dzień 12.01.2019 r.





  • Data2019-02-01
  • AutorŁukasz Obrał

Zadaj pytanie prawnikowi

regulamin
Jeśli chcesz dodać więcej załączników wyślij e-mail na kontakt@prawo-porady.pl