Nabyłam w spadku udziały w gospodarstwie rolnym. Mam 1/2 udziału. Pozostałe 1/2 ma 8 osób.
W chwili obecnej nikt nie zajmuje się tym gospodarstwem. Jako jedyna mam środki na wykupienie pozostałych spadkobierców. Część osób zgadza się na to.
Mam takie pytanie: czy posiadam prawo pierwokupu, w sytuacji, w której pozostali spadkobiercy chcieliby sprzedać udziały w spadku innej osobie?
Lucyna
Szanowna Pani,
Kodeks cywilny normuje prawo pierwokupu w przypadku gospodarstw rolnych. Art. 166 § 1 Kodeksu cywilnego wskazuje, że w razie sprzedaży przez współwłaściciela nieruchomości rolnej udziału we współwłasności lub części tego udziału pozostałym współwłaścicielom przysługuje prawo pierwokupu, jeżeli prowadzą gospodarstwo rolne na gruncie wspólnym. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy współwłaściciel prowadzący jednocześnie gospodarstwo rolne sprzedaje swój udział we współwłasności wraz z tym gospodarstwem albo gdy nabywcą jest inny współwłaściciel lub osoba, która dziedziczyłaby gospodarstwo po sprzedawcy.
Tak więc ma Pani pierwokupu przede wszystkim wówczas kiedy prowadzi Pani gospodarstwo rolne na tym wspólnym gruncie. Z Pani pytania wynika, że nie prowadzi Pani gospodarstwa rolnego na gruncie, w którym odziedziczyła Pani udziały. Tak więc w chwili obecnej prawa pierwokupu Pani nie ma.
W Pani sprawie należy wskazać, że należy wyróżnić zbycie udziały w gospodarstwie rolnym odziedziczone w spadku i zbycie udziału w spadku, w skład którego wchodzi gospodarstwo rolne. Zbycie udziału w przedmiocie należącym do spadku jest inną czynnością niż zbycie udziału w spadku.
Art. 166 § 1 KC dotyczy wyłącznie zbycia udziału w gospodarstwie rolnym. Zbycie udziału w spadku nie podlega takim ograniczeniom (prawo pierwokupu) jak zbycie udziału w gospodarstwie rolnym, nawet jeżeli w skład tego spadku wchodzi gospodarstwo rolne. W stosunku do osoby zbywającej udział w spadku, w skład którego wchodzi udział w gospodarstwie rolnym, innym współwłaścicielom nie przysługuje prawo pierwokupu.
Powyższe jest zgodne z uchwałą Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 lutego 1970 r. , sygn. akt. III CZP 3/70 (OSNCP 1970/11 poz. 194) gdzie stwierdzono, że zbycie spadku lub udziału w spadku na zasadzie art. 1069 kc nie podlega ograniczeniom przewidzianym w art. 166 kc.
Może się zatem okazać, że część spadkobierców zbędzie swoje udziały w spadku na rzecz osób spoza rodziny. W tym przypadku nie będzie się Pani mogła powoływać na naruszenie prawa pierwokupu. Podobnie – nie będzie Pani przysługiwało prawo pierwokupu jeżeli spadkobiercy zbędą udziały w gospodarstwie należącym do spadku, w sytuacji, w której nie prowadzi Pani gospodarstwa rolnego na odziedziczonym gruncie.
Stan prawny na dzień 18.02.2013 r.
