Właśnie sąd wydał wyrok, w którym uznał, że nie jestem ojcem 6 letniego dziecka mojej żony.
W wyroku rozwodowym wydanym 3 lata wcześniej zasądzono ode mnie alimenty na dziecko w wysokości 600 zł miesięcznie.
Była żona egzekwowała te alimenty przez komornika. Dopiero po wykonaniu badań DNA zleconych przez sąd była żona wycofała od komornika wniosek o egzekucję alimentów.
Czy w związku z zaprzeczeniem ojcostwa mogę żądać zwrotu zapłaconych nie mojemu dziecku alimentów?
Co mam zrobić, aby unieważnić wyrok o alimenty?
Edward
Szanowny Panie,
Uprawomocnienie się wyroku o zaprzeczenie ojcostwa powoduje, że dziecko, które było uznawane za Pana dziecko i na którego utrzymanie łożył Pan alimenty, nie będzie już uznawane za Pana dziecko.
Jako, że nie jest Pan ojcem tego dziecka, to oczywistym jest, że nie ma Pan w stosunku do niego obowiązku alimentacyjnego.
Mimo tego, że łożył Pan alimenty na dziecko, które to dziecko nie jest Pańskie nie ma Pan możliwości skutecznego żądania zwrotu zapłaconych dziecku alimentów.
Orzecznictwo sądowe jednoznacznie wskazuje, że w przypadku gdyby Pan wystąpił z pozwem o zapłatę alimentów jakie wyłożył Pan na dziecko, to z pewnością sąd oddali taki pozew.
W uchwale z dnia 22 lutego 1980 r., sygn. akt III CZP 6/80 (OSPiKA 1981/7-8 poz. 129) Sąd Najwyższy wskazał, że były mąż matki nie może skutecznie żądać zwrotu kwot wyłożonych przed zaprzeczeniem ojcostwa na utrzymanie i wychowanie dziecka.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1982 r., sygn. akt III CZP 22/82 (OSPiKA 1983/12 poz. 255) mówi z kolei, że mąż matki, zobowiązany prawomocnym wyrokiem do świadczenia alimentów na rzecz dziecka, może z chwilą prawomocnego obalenia domniemania jego ojcostwa w drodze zaprzeczenia ojcostwa żądać ustalenia, że jego obowiązek alimentacyjny ustał co do świadczeń alimentacyjnych nie spełnionych do tej chwili.
W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy stwierdził: „(…) należy wyprowadzić następującą, bardziej ogólną regułę: prawomocne obalenie domniemania ojcostwa męża matki z mocą wsteczną (ex tunc) nie przekreśla powstałych już skutków zdarzeń, jakie nastąpiły w okresie obowiązywania domniemania ojcostwa w stosunkach między dzieckiem a mężem matki z tytułu wynikających wówczas z domniemania ojcostwa praw i obowiązków rodzicielskich, a więc w zakresie reprezentowania dziecka, zarządu jego majątkiem, utrzymywania i wychowywania.
Przyjęcie tej reguły oznacza, że - gdy chodzi o świadczenia alimentacyjne męża matki względem dziecka - nie ulegają zwrotowi świadczenia już spełnione do chwili prawomocnego obalenia domniemania ojcostwa. Od tej natomiast chwili ustaje obowiązek dalszych świadczeń alimentacyjnych, choćby były już prawomocnie zasądzone, lecz jeszcze nie wyegzekwowane, przy czym chodzi tu głównie o świadczenia zasądzone, lecz jeszcze nie wyegzekwowane przed obaleniem domniemania ojcostwa. Regułę tę należy odpowiednio odnieść również do świadczeń alimentacyjnych ustalonych umową.
Takie rozwiązanie, niezależnie od przytoczonych wyżej racji prawnych, odpowiada poczuciu słuszności i niezbędnej stabilności stosunków prawnych z dziedziny prawa rodzinnego (..)”.
Najnowsze orzecznictwo podtrzymuje powyższe. Np. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt. III CZP 91/2011 (Biuletyn Sądu Najwyższego 2012/1) wskazuje, że niezależnie od tego, czy wyrokowi unieważniającemu uznanie dziecka przypisze się znaczenie konstytutywne czy deklaratoryjne - wyrok taki usuwający istniejący dotychczas stosunek prawny rodzicielstwa działa wstecz (ex tunc). Nie jest możliwa do przyjęcia konstrukcja ojcostwa podzielonego w czasie.
W tym orzeczeniu Sąd Najwyższy orzekł także jednoznacznie, że ustanie ojcostwa w następstwie wyroku sądowego nie ma wpływu na ocenę prawidłowości wyroku zasądzającego alimenty od ojca w okresie sprzed wyroku unieważniającego uznanie dziecka. Nie ulegają więc zwrotowi alimenty dotychczas zapłacone, natomiast od prawomocności wyroku uchylającego ojcostwo ustaje obowiązek dalszych świadczeń alimentacyjnych, chociażby były już prawomocnie zasądzone, lecz jeszcze nie wyegzekwowane.
Stan prawny na dzień 17.10.2012 r.
