Artykuły

Zachowek po rodzicu zastępczym. Obietnica darowizny a zachowek

Na 3 dni przed moją pełnoletniością, zmarła moja „przyszywana” babcia (faktycznie była to żona mojego zmarłego dziadka, który dwa razy się ożenił), która była moją rodziną zastępczą.
Babcia miała dać mi darowiznę – swoje mieszkanie. Niestety nie zdążyliśmy pójść do notariusza.
Babcia pozostawiła testament ze wskazaniem, że cały jej majątek (babcia miała dwa mieszkania) dziedziczy jej jedyna córka. O mnie niestety nie ma mowy w testamencie.
Czy ze względu na to, że miałem dostać darowiznę od babci lub ze względu na to, że była dla mnie rodziną zastępczą mogę ubiegać się o zachowek?


Kamil

 

 


 

 

Szanowny Panie,


Art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego wskazuje, że zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek).  


Krąg osób uprawnionych do zachowku jest zamknięty – przysługuje on wyłącznie zstępnym, małżonkowie lub rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku jako spadkobiercy ustawowi.


Pan nie jest zstępnym Pana cioci, ani nie jest Pan w kręgu jej spadkobierców ustawowych (jedynym spadkobiercą ustawowym cioci jest jej jedyna córka, która jednak dziedziczy jako spadkobierca testamentowy). Dlatego też nie może się Pan ubiegać o zachowek po zmarłej.
Fakt, że Pana ciocia sprawowała pieczę zastępczą nie ma znaczenia w sprawie. Okoliczność, że ciocia była dla Pana rodziną zastępczą nie rodzi żadnych węzłów prawnych pomiędzy Panem i ciocią (inna sytuacja byłaby gdyby ciocia przysposobiła Pana, a więc adoptowała).


Obietnica dokonania darowizny na Pana rzecz, jaką poczyniła zmarła ciocia nie jest źródłem jakichkolwiek roszczeń w stosunku do spadkobierczyni cioci.


Jak wskazuje art. 155 § 1 KC, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. 
Z kolei, stosownie do art. 158 KC, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.


Nawet jeżeli uznać, że Pana ciocia zobowiązała się przenieść własność mieszkania na Pana rzecz w drodze darowizny to takie zobowiązanie nie jest ważne, ponieważ zobowiązanie to nie zostało ujawnione w akcie notarialnym.
Tylko i wyłącznie zobowiązanie do przeniesienia własności nieruchomości dokonane w formie aktu notarialnego wywołuje skutki prawne i może stanowić podstawę roszczenia o przeniesienie własności nieruchomości przeciwko właścicielowi lub jego spadkobiercom.


Reasumując należy wskazać, że niestety nie ma Pan żadnych podstaw prawnych, aby ubiegać się o jakikolwiek składnik majątku jaki w chwili śmierci Pana cioci należał do niej.
Cały majątek cioci odziedziczyła, na podstawie testamentu jej córka.

 


Stan prawny na dzień 29.10.2012 r.





  • Data2012-10-30
  • AutorŁukasz Obrał

Zadaj pytanie prawnikowi

regulamin
Jeśli chcesz dodać więcej załączników wyślij e-mail na kontakt@prawo-porady.pl