Początkowo płaciłem alimenty dobrowolnie. Kiedy dziecko miało kilka miesięcy matka dziecka wniosła do sądu. Zasądzone wyrokiem sądu alimenty były wyższe o 150 zł (650 zł). Matka od razu wyrok przekazała do egzekucji komorniczej. Tytuł komorniczy zawierał również kwotę alimentów bieżących, które były już zapłacone. Komornik skorygował tytuł o te zapłacone alimenty, ale wpłacałem od tego momentu do komornika nie wiedząc, że mogłem do 7 dni zareagować skargą na czynności komornika. Tak płaciłem kilka lat.
Teraz mam ciężką sytuację. Od kilku lat leczę się intensywnie na poważne schorzenie. Obecnie badania wyszły źle, czeka mnie następne 2 lata leczenia. W niektórych miesiącach koszt leczenia wynosi 2 tys. zł. Mam całą dokumentację medyczną. Zamierzam złożyć pozew o obniżenie alimentów do 500 zł.
Pytanie: Jeżeli się uda, to czy to będzie potraktowane jako nowy tytuł wykonawczy i jeżeli zapłacę na jej konto, a ona znowu odda to do egzekucji komorniczej i otrzymam tytuł komorniczy to będę mógł w ciągu 7 dni złożyć skargę na czynności komornika?
Patryk
Szanowny Panie,
Orzecznictwo sądowe i doktryna prawa jednoznacznie uznają, iż dłużnik przeciwko któremu wszczęta została egzekucja alimentów, mimo że dobrowolnie zaspokajał alimenty w terminie i wysokości określonej w tytule wykonawczym, może skutecznie - stosownie do okoliczności - w drodze skargi kwestionować czynności komornika w zakresie obciążenia go kosztami egzekucyjnymi.
Niestety z Pana pytania wynika, że nie złożył Pan skargi na czynność komornika polegająca na obciążeniu Pana kosztami postępowania egzekucyjnego. Dlatego też komornik egzekwując świadczenia alimentacyjne jednocześnie egzekwuje od Pana koszty postępowania egzekucyjnego.
W Pana sprawie mógłby Pan ewentualnie skarżyć postanowienie o ustaleniu kosztów postępowania egzekucyjnego, w sytuacji, w której komornik wydając postanowienie o umorzeniu egzekucji wyda jednocześnie postanowienie o ustaleniu kosztów tej egzekucji.
Z tym, że tu należy wskazać wyraźnie, że uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia w kwestii tego kto – wierzyciel czy dłużnik, powinien ponosić koszty egzekucji, może być niemożliwe ze względu na to, że nie złożył Pan skargi na czynności komornika po wydaniu przez niego postanowienia o kosztach wraz z postanowieniem o wszczęciu egzekucji.
W Pana sytuacji należy wskazać, iż wydanie przez sąd zmieniającego zakres alimentacji na dziecko nie spowoduje umorzenia postępowania egzekucyjnego jakie zostało wszczęte przez matkę dziecka (w jego imieniu) na podstawie poprzedniego wyroku i ewentualnie wszczęcie „nowego” postępowania egzekucyjnego na podstawie nowszego wyroku.
Po uprawomocnieniu się wyroku zmieniającego wysokość alimentów jakie ma Pan płacić na swoje dziecko komornik może co najwyżej ograniczyć egzekucję alimentów bieżących do kwoty ustalonej w tym wyroku.
Wyrok w sprawie o zmniejszenie (a także o zwiększenie) alimentów niweczy prawomocne ustalenia jedynie w części - co do wysokości alimentów, czasu trwania obowiązku alimentacyjnego i określa je na nowo. Nie niweczy natomiast wyroku w pozostałej części.
Wyrok uwzględniający powództwo oparte na podstawie określonej w art. 138 KRO pozbawia skuteczności wyrok poprzedni, w części ustalającej wysokość obowiązku alimentacyjnego.
Dopiero kiedy sąd wydałby wyrok uchylający obowiązek alimentacyjny wynikający z poprzednio wydanego orzeczenia sądu to mogłaby ta okoliczność stanowić podstawę umorzenia postępowania egzekucyjnego.
Art. 365 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje, że orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.
Z uwagi na ten przepis komornik powinien po przedłożeniu mu prawomocnego wyroku sądu obniżającego alimenty na dziecko ograniczyć egzekucję do kwoty jaka zostanie wskazana w tym wyroku.
Tu wskażę, że praktyka w tej kwestii jest różna, ze względu na to, że przepisy KPC nie odnoszą się szczegółowo do kwestii związanych z działaniami komornika po obniżeniu alimentów. Dochodzi nawet do takich kuriozalnych sytuacji, że komornik, aby zmniejszył kwotę dokonywanego zajęcia do kwoty wynikającej z wyroku obniżającego alimenty żąda przedłożenia przez dłużnika wyroku z klauzulą wykonalności (komornik dobrze powinien wiedzieć, że sąd nie wyda dłużnikowi wyroku z klauzulą wykonalności).
W Pana sytuacji są dwie drogi do umorzenia postępowania egzekucyjnego.
Art. 825 pkt 1 KPC wskazuje, że organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek, jeżeli tego zażąda wierzyciel; jednakże w sprawach, w których egzekucję wszczęto z urzędu lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela o umorzenie postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego organu, który zażądał wszczęcia egzekucji.
Tak więc w pierwszym wypadku komornik umorzy postępowanie egzekucyjne jeżeli matka dziecka złoży u komornika wniosek o umorzenie egzekucji. Oczywiście nie ma Pan prawnych środków do tego, aby zmusić matkę dziecka do złożenia takiego wniosku u komornika. Może Pan tylko prosić matkę dziecka, aby zaprzestała egzekucji u komornika.
Niestety rzeczywistość jest taka, że wielu rodziców dzieci prowadzi postępowania egzekucyjne przeciwko drugiemu rodzicowi z czystej złośliwości.
Drugi sposób doprowadzenia do zakończenia prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest uzależniony od Pana działań, ale także od wyłożenia kwoty 3900 zł i pogodzeniu się z zamrożeniem tej kwoty.
Jak wskazuje art. 883 § 2 KPC, dłużnik może żądać umorzenia egzekucji co do świadczeń wymagalnych w przyszłości, jeżeli uiści wszystkie świadczenia wymagalne i złoży do depozytu sądowego sumę równającą się sumie świadczeń periodycznych za sześć miesięcy, z równoczesnym umocowaniem komornika do podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego umocowania, gdy stwierdzi, że dłużnik popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych; równocześnie wszczyna z urzędu egzekucję.
Jeżeli więc złoży Pan w depozycie sądowym kwotę 3900 zł i umocuje Pan komornika do podejmowania tej kwoty to może Pan zażądać umorzenia postępowania egzekucyjnego. Spełnienie wymagań objętych hipotezą omawianego przepisu powoduje, że komornik, po wysłuchaniu wierzyciela i dłużnika, umarza egzekucję co do świadczeń wymagalnych w przyszłości.
Uchwała Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 27 lutego 2008 r. w sprawie sygn. akt III CZP 153/07, do złożenia przez dłużnika w toku egzekucji świadczenia do depozytu sądowego na podstawie art. 883 § 2 KPC nie jest wymagane zezwolenie sądu przewidziane w art. 6932 § 1 KPC (zgodnie z tym przepisem złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego może być dokonane dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu).
Dodam jeszcze, że w pozwie o obniżenie alimentów może Pan żądać obniżenia do niższej wysokości niż alimenty, które byłby w stanie Pan płacić. Np. jest Pan w stanie płacić 500 zł to lepiej wystąpić o obniżenie no. do 450 zł.
W pozwie o obniżenie alimentów może Pan również złożyć wniosek o zabezpieczenie powództwa tak, aby sąd ustalił, że w czasie trwania postępowania o obniżenie alimentów będzie Pan płacił niższe niż wynikające z poprzedniego wyroku kwoty. Można np. złożyć wniosek, aby sąd zabezpieczył Pana roszczenie poprzez ustalenie, że w czasie trwania postępowania będzie Pan płacił tytułem przyczyniania się do utrzymania swojego dziecka kwotę 500 zł (ta kwota powinna być inna niż kwota do której chce Pan obniżyć alimenty wskazana w pozwie).
W uzasadnieniu, a następnie na rozprawie powinien Pan także wskazać, że egzekucja ze strony matki dziecka nie jest celowa, bo płacił Pan zasądzone alimenty. Obecnie ponosi Pan niepotrzebne koszty. Ta okoliczność nie ma zasadniczego znaczenia dla obniżenia alimentów, ale często zdarza się, że sąd skutecznie „namawia” rodzica uprawnionego dziecka do wycofania wniosku o egzekucję.
Stan prawny na dzień 1.11.2012 r.
