Mam taki problem. Moja mama jest osobą ciężko schorowaną. Do tej pory wraz z moim rodzeństwem zajmowaliśmy się nią i pomagali jej, ale obecnie stan zdrowia matki jest taki, że po prostu nie damy rady się nią dalej zajmować. Koniecznym jest umieszczenie mamy w domu pomocy społecznej.
Mama ze względu na daleko posuniętą demencję starczą nie jest w stanie w jakikolwiek sposób wyrazić zgody na umieszczenie jej w DPS czy też podpisać wniosku o umieszczenie w DPS jaki mamy złożyć w MOPS-ie.
Czy jest możliwe umieszczenie mojej mamy w DPS bez jej zgody i jak wygląda postępowanie w tym względzie?
Gosia
Szanowna Pani,
Stosownie do przepisu art. 54 ust. 1 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593 ze zm.), osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.
Natomiast przepis art. 54 ust. 4 ustawy wskazuje, że w przypadku gdy osoba bezwzględnie wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na umieszczenie w domu pomocy społecznej lub po umieszczeniu wycofają swoją zgodę, ośrodek pomocy społecznej lub dom pomocy społecznej są obowiązane do zawiadomienia o tym właściwego sądu, a jeżeli osoba taka nie ma przedstawiciela ustawowego lub opiekuna - prokuratora.
Ważne w Pani sprawie będą również przepisy Ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535 ze zm.).
Stosownie do przepisu art. 38 tej ustawy, osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą jej przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej.
Zgodnie zaś art. 39 ust. 1 tej ustawy wskazuje, iż jeżeli osoba, o której mowa w art. 38, lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na przyjęcie jej do domu pomocy społecznej, a brak opieki zagraża życiu tej osoby, organ do spraw pomocy społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby z wnioskiem o przyjęcie do domu pomocy społecznej bez jej zgody.
Natomiast art. 39 ust. 3 ustawy wskazuje, że jeżeli osoba wymagająca skierowania do domu pomocy społecznej ze względu na swój stan psychiczny nie jest zdolna do wyrażenia na to zgody, o jej skierowaniu do domu pomocy społecznej orzeka sąd opiekuńczy.
Jak z powyższego wynika, jeżeli Pani mama ze względu na swój stan psychiczny nie jest w stanie wyrazić zgody na umieszczenie jej w domu pomocy społecznej, a jest to konieczne ze względu na jej stan zdrowia, to MOPS może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wydanie stosownego postanowienia o skierowaniu mamy do DPS bez jej zgody.
Pani jako córka nie jest osobą legitymowaną do złożenia wniosku o skierowanie mamydo DPS bez jej zgody – wniosek, jak wynika z przepisu art. 38 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego może złożyć ośrodek pomocy społecznej. Na podstawie innych przepisów wniosek do sądu może złożyć również prokurator.
Jeżeli mama była by ubezwłasnowolniona (a z Pani pytania wynika, że zostały spełnione przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego - mama nie jest w stanie pokierować swoim postępowaniem) to wówczas jej opiekun prawny mógłby złożyć wniosek w MOPS o umieszczenie mamy w DPS. Do złożenia takiego wniosku przez opiekuna prawnego koniecznym jest wcześniejsze uzyskanie zgody sądu opiekuńczego.
Stan prawny na dzień 21.05.2011 r.
