Niedawno zmarł mój ojciec, który zostawił mi testament wydziedziczając pozostałe rodzeństwo. Jego druga żona zmarła 2 lata temu, pozostawiając długi. Ojciec zrzekł się po niej spadku, który mu przekazała w testamencie. Nadmieniam, ze mieli intercyzę małżeńska. Czy jak przyjmę spadek po tacie, będę musiała spłacać długi po jego drugiej zonie?
Katarzyna
Szanowna Pani,
Jeżeli Pani ojciec odrzucił spadek po swojej żonie i było to odrzucenie skuteczne, to majątek należący do żony Pani ojca nie wszedł w skład majątku Pani ojca. Wynika to z tego, że osoba, która odrzuciła spadek jest traktowana tak jakby nie dożyła śmierci spadkodawcy i w związku z tym nie może dziedziczyć.
Ważnym jest to czy Pani ojciec odrzucił spadek po żonie jako spadkobierca testamentowy i ustawowy czy tylko jako testamentowy. Jest to istotne, ponieważ stosownie do art. 1022 Kodeksu cywilnego, spadkobierca powołany do spadku zarówno z mocy testamentu, jak i z mocy ustawy może spadek odrzucić jako spadkobierca testamentowy, a przyjąć spadek jako spadkobierca ustawowy.
Pani ojciec wchodził w skład kręgu spadkobierców ustawowych swojej żony (w pierwszej kolejności dziedziczą zstępni oraz małżonek). Możliwa była zatem taka sytuacja, że Pani ojciec odrzucił spadek z mocy testamentu, a przyjął spadek z mocy ustawy.
Aby to sprawdzić należy zapoznać się z oświadczeniem Pani ojca o odrzuceniu spadku czy nie złożył on oświadczenia o odrzuceniu spadku jako spadkobierca testamentowy i jednocześnie oświadczył, że przyjmuje spadek jako spadkobierca ustawowy.
Jeżeli takie oświadczenie nie zostało złożone to Pani ojciec z pewnością nie dziedziczy po swojej żonie i nie odpowiada za jej długi jako spadkobierca.
Powyższe dotyczy sytuacji kiedy Pani ojciec odrzucił spadek – nie można zrzec się spadku po śmierci spadkodawcy (prawo przewiduje umowę o zrzeczenie się spadku zawartą między spadkodawcą a potencjalnym spadkobiercą).
Często zrzeczeniem się spadku nazywana jest sytuacja, w której jeden z kilku spadkobierców (ustawowych lub testamentowych), w wyniku działu spadku zgadza się na „przekazanie” swojego udziału w spadku innym spadkobiercom, nie oczekując w zamian spłaty. W takim przypadku odpowiedzialność za długi spadkowe pozostaje. Ale jak rozumiem Pani ojciec złożył oświadczenie o odrzuceniu spadku.
Jeżeli Pani ojciec odrzucił spadek po swojej żonie a Pani przyjmie po nim spadek to nie będzie Pani odpowiadała za długi spadkowe swojej macochy.
Pani ojciec mógłby odpowiadać za długi żony, nie jako jej spadkobierca, ale jako małżonek. Jednak fakt zawarcia umowy małżeńskiej majątkowej (intercyza), a także przepisy prawa rodzinnego i opiekuńczego wskazują, że Pani ojciec takiej odpowiedzialności nie ponosił, a zatem długi z tego tytułu nie weszły w skład spadku.
Jeżeli Pani macocha zaciągała zobowiązania będąc w ustroju rozdzielności majątkowej i zaciągając te zobowiązania powoływała się na umowę małżeńską majątkową lub jeżeli rozdzielność majątkowa powstała w wyniku orzeczenia sądu, to Pani ojciec w ogóle nie ponosił odpowiedzialności za długi swojej żony.
Gdyby nawet Pani ojciec był we wspólności majątkowej z żoną to jego odpowiedzialność za zobowiązania żony, na które nie wyrażał zgody lub o nich nie wiedział, byłaby wyłączona. Jak wskazuje bowiem przepis art. 41 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
Stan prawny na dzień 14.04.2015 r.
