Byłem z żoną w separacji sądowej. Zamierzaliśmy tą separację znieść, bo zaczęliśmy się dogadywać.
Niestety moja żona zmarła i nie zdążyliśmy załatwić sprawy zakończenia separacji w sądzie.
Sprawiłem żonie pogrzeb. Czy mogę, jako małżonek w separacji, ubiegać się w ZUS o wypłatę zasiłku pogrzebowego?
Podkreślę, że moja żona nie była ubezpieczona. W naszej rodzinie pracowałem tylko ja.
Gienek
Szanowny Panie,
Stosownie do przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), a szczególności zgodnie z art. 77 ust. 1 tej ustawy, zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
- ubezpieczonego
- osoby pobierającej emeryturę lub rentę
- osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania
- członka rodziny osoby wymienionej powyżej w pkt. 1-3
Jak wskazuje art. 78 ust. 1 ustawy, zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu.
Członkami rodziny według ustawy (art. 67 ust. 1) są:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione
- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka
- małżonek
- rodzice (za rodziców uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające)
Zgodnie z art. 614 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Skoro przepisy wskazują, że separacja wywołuje takie same skutki prawne jak rozwód, powstaje pytanie czy małżonek pozostający w sądowej separacji jest członkiem rodzin, o którym mowa w art. 67 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, a tym samym czy w razie śmierci małżonka w separacji, jego małżonek może ubiegać się o zasiłek pogrzebowy.
Odpowiedź na to pytanie daje uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 17 stycznia 2012 r., sygn. akt. I UZP 8/2011 (OSNP 2012/13-14 poz. 176). W uchwale tej Sąd Najwyższy stwierdza: prawo do zasiłku pogrzebowego przysługuje na podstawie art. 77 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych także w razie śmierci małżonka pozostającego w separacji w rozumieniu art. 614 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
W uzasadnieniu w/w uchwały możemy przeczytać: „…Istota problemu sprowadza się zatem do rozstrzygnięcia - w oparciu o przepisy prawa materialnego - czy małżonkowie pozostający w separacji mogą być nadal traktowani jako małżonkowie w rozumieniu art. 67 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, czy też - ze względu na skutki orzeczonej separacji, wynikające z art. 61[4] § 1 k.r.o. - powinni być z punktu widzenia przysługiwania prawa do zasiłku pogrzebowego traktowani tak jak małżonkowie rozwiedzeni.
W ocenie Sądu Najwyższego, po uwzględnieniu mających zastosowanie przepisów prawa materialnego, do małżonków, wobec których orzeczono separację, należy stosować te same zasady przysługiwania prawa do zasiłku pogrzebowego, jakie odnoszą się do małżonków pozostających we wspólnym pożyciu (wobec których nie orzeczono separacji)…”.
Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, iż w Pana przypadku może się Pan ubiegać o zasiłek pogrzebowy w związku ze śmiercią Pana żony i sprawieniem jej pogrzebu, mimo, że pozostawaliście Państwo w sądowej separacji.
Stan prawny na dzień 5.08.2012 r.
