Czy osoba niepełnosprawna mająca drugi stopień niepełnosprawności przyznany na stałe może i pobierająca rentę socjalną może w przyszłości starać sie jeszcze o rentę rodzinną po rodzicu?
Marta
Szanowna Pani,
Warunki uzyskania prawa do renty rodzinnej określone są w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.)
Zgodnie z przepisami tej ustawy renta rodzinna przysługuje uprawnionym jeżeli osoba zmarła miała w chwili śmierci ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Tak więc pierwszym warunkiem do uzyskania prawa do renty rodzinnej przez dziecko jest spełnianie przesłanek uzyskania prawa do emerytury lub renty przez zmarłego rodzica. Jeżeli w chwili śmierci rodzic nie ma ustalonego prawa do renty lub emerytury to ważnym będzie czy spełnia ona w chwili śmierci warunki do uzyskania któregoś z tych świadczeń w chwili śmierci – odpowiedni wiek i wymagane okresy składkowe i nieskładkowe w przypadku emerytury oraz posiadanie odpowiedniego okresu składkowego i nieskładkowego w przypadku renty (najczęściej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w okresie 10 lat przed śmiercią). Jak wskazano powyżej przyjmuje się, że osoba zmarła była w chwili śmierci całkowicie niezdolna do pracy.
Dziecko ma prawo do renty rodzinnej po rodzicu:
- do ukończenia 16 lat
- do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
- bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy do 16 roku życia lub do 25 roku życia jeżeli się uczyło
Aby pełnoletnie dziecko, mające powyżej 25 lat, uzyskało rentę rodzinną po rodzicu, koniecznym jest wykazanie, że jest ono całkowicie niezdolne do pracy, a niezdolność ta powstała do 16 roku życia lub jeżeli dziecko się uczyło do 25 roku życia.
Fakt przyznania renty socjalnej nie jest przeszkodą do uzyskania renty rodzinnej. Prawo do renty socjalnej nie powoduje, że renta rodzinna przysługuje automatycznie, chociaż zgodnie z normami ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 982) przysługuje ona osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
- przed ukończeniem 18. roku życia
- w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia
- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej
Po złożeniu wniosku o rentę socjalną ZUS oceni zdolność do pracy kierując osobę do lekarza orzecznika ZUS. Jeżeli zostanie ustalone, że osoba ubiegająca się o rentę rodzinną jest całkowicie niezdolna do pracy i do samodzielnej egzystencji lub jest całkowicie niezdolna do pracy, a niezdolność ta powstała do 16 roku życia lub do 25 roku życia w czasie nauki.
Może się zdarzyć (i zdarza się), że ZUS rozpatrując wniosek o rentę rodzinną złożony przez osobę mającą uprawnienie do renty socjalnej (a więc osoby całkowicie niezdolnej do pracy zgodnie z przepisami ustawy o rencie socjalnej) ustala, że osoba nie jest całkowicie niezdolna do pracy i odmawia prawa do renty rodzinnej.
Jeżeli ZUS przyzna prawo do renty rodzinnej można pobierać oba świadczenia. Jednak w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulegnie takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie 1662,30 zł). Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie 83,12 zł).
Jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie 1662,30 zł) to renta socjalna nie będzie wypłacana.
Stan prawny na dzień 24.10.2013 r.
