Moja mama decyzją sądu ma zostać umieszczona w domu pomocy społecznej bez zgody.
Po uprawomocnieniu się wyroku w tej sprawie ośrodek pomocy społecznej wydał decyzję o umieszczeniu mamy w DPS. Po wydaniu decyzji do mamy zgłosili się pracownicy socjalni aby zabrać ją do domu pomocy społecznej. Jednak mama odmówiła przeniesienia się do DPS.
Czy pracownicy socjalni mogą prosić Policję o pomoc w zabraniu mamy do DPS? Sprawa jest pilna gdyż mama nie ma zapewnionej prawidłowej opieki – taką może otrzymać wyłącznie w DPS.
Łucja
Szanowna Pani!
W przedstawionym stanie faktycznym nie prawnej możliwości „przymusowego” zabrania mamy do DPS, mimo, że sąd opiekuńczy orzekł o przyjęciu mamy do DPS bez jej zgody.
Aby móc przenieść mamę do DPS, mimo jej odmowy koniecznym jest wystąpienie do sądu opiekuńczego o wydanie odpowiedniego orzeczenia, stosownie do art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (dalej „uozp”).
Powyżej wskazany przepis wskazuje, że jeżeli osoba, wobec której wydano postanowienie o przyjęciu do domu pomocy społecznej, odmawia stawienia się w domu pomocy społecznej lub w inny sposób utrudnia wykonanie tego postanowienia, sąd z urzędu lub na wniosek organu do spraw pomocy społecznej może zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie tej osoby do domu pomocy społecznej przez Policję.
W opisywanej sytuacji, gminny ośrodek pomocy społecznej mamy lub powiatowe centrum pomocy rodzinie (starosta powiatowy powinien zapewnić realizację postanowienia o przyjęciu do domu pomocy społecznej bez zgody) może zwrócić się do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wydanie zarządzenia o zatrzymaniu o przymusowym doprowadzeniu mamy do DPS.
Pani, jako córka może także poinformować sąd opiekuńczy o zaistniałej sytuacji – po otrzymaniu takiej informacji od osoby innej niż organu do spraw pomocy społecznej, sąd może podjąć odpowiednie działania z urzędu.
Jeżeli sąd opiekuńczy wyda zarządzenie o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu mamy do DPS to zarządzenie to powinno być wykonane przez Policję.
Zgodnie z art. 46a ust. 3 uozp, zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie przez Policję musi nastąpić w obecności lekarza, pielęgniarki lub zespołu ratownictwa medycznego.
Jak stanowi art. 14 ust. 2 ustawy o Policji, Policja wykonuje również czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach.
Zgodnie z § 3 ust. 4 Zarządzenia nr 360 Komendanta Głównego Policji z dnia 26 marca 2009 r. w sprawie metod i form wykonywania przez policjantów konwojów i doprowadzeń (Dz.UrzKGP.2009.6.29), doprowadzenie osoby zatrzymanej w trybie przepisów o ochronie zdrowia psychicznego na rozprawę sądową, do szpitala psychiatrycznego, w celu poddania badaniu przez biegłego lub do domu pomocy społecznej, stanowiące realizację zarządzenia sądu następuje w obecności lekarza, pielęgniarki lub zespołu ratownictwa medycznego.
Stosownie do ust. 5, w przypadku, o którym mowa w ust. 4, jeżeli sąd w dokumentacji dotyczącej doprowadzenia, nie wskazał podmiotu leczniczego, z którego lekarz, pielęgniarka lub zespół ratownictwa medycznego będzie uczestniczył w doprowadzeniu, kierownik komórki lub jednostki organizacyjnej Policji mającej zrealizować doprowadzenie występuje do sądu o wskazanie tego podmiotu leczniczego, a następnie stosuje się do dalszych dyspozycji sądu.
Mając na względzie powyższe przepisy to sąd winien wskazać podmiot leczniczy, który ma zapewnić udział lekarza, pielęgniarki lub zespołu ratownictwa medycznego w zatrzymaniu i doprowadzeniu na badanie lub sąd może wydać odpowiednie dyspozycje.
Policja, wykonując zarządzenie o przymusowym doprowadzeniu ma prawo ograniczenia wolności osoby doprowadzanej tylko w niezbędnych wypadkach i na czas konieczny do wykonania zarządzenia. Zgodnie z art. 15 ust. 7a ustawy o Policji, osoba zatrzymana może zostać umieszczona w pomieszczeniu jednostki organizacyjnej Policji lub pomieszczeniu jednostki organizacyjnej Straży Granicznej przeznaczonym dla osób zatrzymanych.
Na marginesie dodam, że żaden przepis ustawy o ochronie zdrowia psychicznego nie wskazuje, aby ośrodek pomocy społecznej był zobowiązany do zapewnienia uczestnictwa lekarza lub pielęgniarki publicznego zakładu opieki zdrowotnej, a także aby pracownik ośrodka pomocy społecznej uczestniczył w zatrzymaniu i doprowadzeniu na badanie. Co więcej należy mieć na względzie to, że ośrodek pomocy społecznej nie ma możliwości zorganizowania udziału lekarza, pielęgniarki lub zespołu ratownictwa medycznego. Jeszcze raz pokreślenia wymaga fakt, że odpowiedzialność za wykonanie zarządzenia sądu o zatrzymaniu i doprowadzeniu spoczywa na Policji.
Stan prawny na dzień 1.12.2016 r.
