W tym roku zostałam absolwentką studiów licencjackich. Dotąd pracowałam tylko w prywatnych firmach na zlecenia czy umowy o dzieło, a od 1 czerwca mam zostać zatrudniona w starostwie powiatowym na podstawie umowy o pracę. Planowałam na wrzesień wyjazd ze znajomymi za granicę. Czy w związku z wyjazdem w tym terminie mogę otrzymać dwa tygodnie urlopu? Nie bardzo orientuję się w zawiłościach prawa pracy, stąd moje pytanie.
Sylwia
Szanowna Pani,
Aby określić wymiar urlopu, jaki będzie Pani przysługiwać u przyszłego pracodawcy, należy przytoczyć właściwe przepisy Kodeksu pracy.
Jednym z podstawowych uprawnień pracownika jest prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, o czym stanowi art. 152 § 1 KP. Wypada dodać, iż pracownik nie może zrzec się wskazanego prawa. Zgodnie z art. 154 § 1 KP, wymiar urlopu, przysługującego pracownikowi w danym roku kalendarzowym, wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat
Bardzo istotnym przepisem z Pani punktu widzenia jest art. 153 KP, określający, iż pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Urlop dla takiego „nowego” pracownika przysługuje więc z dołu, tzn. dopiero po upływie kolejnych pełnych miesięcy pracy.
Kodeks nie definiuje wprost pojęcia pracownika podejmującego prace po raz pierwszy, jednakże Pani sytuację można z pewnością odnieść do art. 2 KP. W myśl wskazanego przepisu, pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W konsekwencji, rozpoczęcie pierwszej w swoim życiu zawodowym formy świadczenia pracy spośród wymienionych w art. 2 powoduje niejako nabycie statusu pracownika. Ten fakt oznacza także konieczność zastosowania reguły zawartej w art. 153 KP. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że umowa zlecenie i umowa o dzieło mają charakter cywilnoprawny, czego skutkiem jest określenie praw i obowiązków stron tychże umów właśnie na podstawie Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy.
Wobec powyższego, nie ma wątpliwości, iż jest Pani pracownikiem podejmującym pracę po raz pierwszy i do wymiaru przysługującego Pani urlopu zastosowanie znajdzie art. 153 KP.
Po przepracowaniu pierwszego miesiąca pracy nabędzie Pani prawo do 1/12 wymiaru urlopu z 20 dni, czyli 1,66 (5/3) dnia. Każdy kolejny miesiąc pracy zwiększy przysługujący wymiar urlopu o identyczną, wyrażoną w ułamku, liczbę dni. Zatem w dniu 1 września - po przepracowaniu trzech miesięcy - będzie Pani uprawniona do urlopu jedynie w wymiarze 5 dni, czyli pełnego tygodnia pracy. Oznacza to, iż w świetle przedstawionych przepisów Kodeksu pracy, przyszły pracodawca nie będzie mógł udzielić Pani urlopu we wrześniu w oczekiwanym przez Panią wymiarze, lecz maksymalnie dwukrotnie mniejszym.
Uprawnienie do urlopu w wymiarze 10 dni nabędzie Pani dopiero po przepracowaniu sześciu miesięcy, czyli po upływie okresu przewidzianego przez pierwszą umowę o pracę. Natomiast w przypadku podpisania kolejnej umowy, za cały rok 2012 (czyli w Pani przypadku – od 01.06 do 31.12) będzie Pani przysługiwać 11 lub 12 dni - w zależności od interpretacji przez pracodawcę. Podkreślić bowiem należy, iż Kodeks pracy nie przewiduje zaokrąglenia w górę przysługującego wymiaru urlopu w przypadku ułamkowej liczby dni pracownika podejmującego pracę po raz pierwszy. Niewątpliwym jest jednak, że w styczniu przyszłego roku nabędzie Pani prawo do urlopu w pełnym wymiarze, tj. 20 dni.
Na marginesie dodać należy, iż w oparciu o art. 155 § 1 pkt 6 KP, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia szkoły wyższej 8 lat. Oznacza to, iż po upływie 2 lat okresu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, tj. najwcześniej z dniem 1 czerwca 2014 r., osiągnie Pani na podstawie wskazanego przepisu wymiar 10 lat pracy, w związku z czym będzie Pani przysługiwać urlop w wymiarze 26 dni w roku kalendarzowym.
Stan prawny na dzień 21.05.2012
