Czy mogę wystąpić do sądu apelacyjnego, który wydał wyrok w II instancji o przyznanie mi adwokata do sporządzenia skargi do Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu?
Nie przysługuje mi kasacja od wyroku oddalającego moją apelację, a nie stać mnie na prawnika, żeby mi napisał skargę do Trybunału.
Ewelina
Szanowna Pani,
Skarga do ETPC może dotyczyć wyłącznie naruszenia praw gwarantowanych w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i jej Protokołach dodatkowych.
Przedmiotem skargi mogą być tylko działania i zaniechania władzy publicznej. Skargę składa się przeciwko państwu – stronie Konwencji. Ze skargą do ETPC można wystąpić po wykorzystaniu wszystkich dostępnych w kraju środków odwoławczych, przewidzianych prawem dla sprawy, której skarga dotyczy.
Kwestie związane ze skargami do ETPC nie podlegają polskim regulacjom procesowym (kodeksowi postępowania cywilnego, postępowania karnego, postępowania administracyjnemu, postępowania w sprawach o wykroczenia, ordynacji podatkowej, itp.).
Dlatego jeżeli złoży Pani wniosek do sądu o ustanowienie dla Pani pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia dla Pani skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka to taki wniosek zostanie oddalony.
Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 kwietnia 2005 r., sygn. akt I ACa 1005/2004 (LexPolonica nr 379488), gdzie wskazano, że odnośnie ustanowienia adwokata do sporządzenia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu na obecnym etapie postępowania należy zauważyć, że Sąd Apelacyjny (podobnie zresztą jak i Sąd Okręgowy) nie jest właściwy do rozpoznania tego wniosku. Zgodnie bowiem z Regułą 91 Regulaminu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka bezpłatną pomoc prawną może przyznać jedynie Przewodniczący Izby Siedmiu Sędziów. Postępowanie w tym zakresie nie podlega więc ani regulacji kpc ani też polskich sądów.
Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Warszawie kwestie pomocy prawnej dla osób składających skargę do ETPC uregulowane są w Regulaminie ETPC (Dz. U. 93 61 284/1).
Reguła 91 ust. 1 Regulaminu wskazuje, że przewodniczący Izby może, na wniosek skarżącego, który wniósł skargę na podstawie Artykułu 34 Konwencji albo z urzędu, przyznać bezpłatną pomoc prawną skarżącemu w związku z przedstawieniem jego sprawy po otrzymaniu od Układającej się Strony, przeciwko której skarga jest skierowana, pisemnych uwag dotyczących dopuszczalności tej skargi, zgodnie z Regułą 54 ust. 2 lit. b) albo po upływie terminu do ich przedstawienia.
Ust. 2 reguły 91 mówi, że z zastrzeżeniem Reguły 96, w razie przyznania skarżącemu pomocy prawnej w związku z przedstawieniem jego sprawy przed Izbą, pomoc ta pozostaje w mocy dla potrzeb jego reprezentacji przed Wielką Izbą.
Proszę zwrócić uwagę, że pomoc prawna jest przyznawana osobie, która już złożyła skargę do ETPC. Tak więc nie ma możliwości ustanowienia pełnomocnika w celu sporządzenia skargi.
Dodam także, że reguła 92 Regulaminu wskazuje, że pomoc prawną przyznaje się wyłącznie wtedy, gdy Przewodniczący Izby jest przekonany, że:
- jest to niezbędne dla właściwego przebiegu sprawy przed Izbą
- skarżący nie posiada wystarczających środków na pokrycie całości lub części wymaganych kosztów
W celu ustalenia czy skarżący posiadają wystarczające środki na pokrycie całości lub części wymaganych kosztów, wymagane jest wypełnienie przez nich formularza deklaracji wskazującej ich dochody, środki kapitałowe oraz wszelkie zobowiązania finansowe względem osób będących na ich utrzymaniu, czy jakiekolwiek inne zobowiązania finansowe. Deklaracja wymaga poświadczenia przez właściwą władzę lub władze krajowe (Reguła 93 ust. 1).
Na podstawie złożonej przez skarżącego deklaracji Przewodniczący Izby podejmuje decyzję w przedmiocie przyznania pomocy prawnej.
Stan prawny na dzień 4.04.2013 r.
