Witam, Jestem wspólnikiem spółki jawnej od 10 lat, w marcu wyszłam za mąż, w lipcu podpisaliśmy z mężem rozdzielność majątkową. Mąż nie pracuje w spółce ani nie jest wspólnikiem. Mało wie o spółce nie interesuję się nią. Mam pytanie czy gdybym miała jakieś długi- zobowiązania w Spółce, których bym nie była w stanie uregulować, czy mąż by odpowiadał za moje (firmy) długi, nigdy nic nie wiadomo, co może być.
Monika
Szanowna Pani,
Stosownie do przepisu art. 22 § 2 Kodeksu spółek handlowych, każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.
Z kolei stosownie do przepisu art. 31 § 1 KSH, wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika)
Mając na względzie powyższe należy wskazać, że odpowiada Pani za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, a egzekucja z tego majątku może mieć miejsce jeżeli bezskuteczna będzie egzekucja z majątku spółki.
Pozostaje Pani w ustroju rozdzielności majątkowej ze względu na zawarcie z mężem umowy małżeńskiej majątkowej. Udziały w spółce jawnej zostały nabyte przez Panią przed zawarciem małżeństwa (i powstaniem wspólności ustawowej). Mąż nie współpracuje z Panią przy prowadzonej działalności.
Powyższe okoliczności przemawiają za uznaniem, że Pani mąż nie będzie odpowiadał swoim majątkiem za zobowiązania spółki.
Jako, że podstawą rozdzielności majątkowej jest umowa to w sprawie należy mieć na względzie art. 471 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który wskazuje, że małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome.
Należy wskazać, że obowiązek wykazania tego, że małżonek wierzyciel wiedział o zawarciu umowy małżeńskiej majątkowej obciąża małżonka dłużnika (art. 6 KC).
Mając na względzie przepis art. 471 KRO wskazać należy, że wierzyciel, który nie widział o umownym wyłączeniu wspólności ustawowej, uzyskuje szczególną ochronę prawną polegającą na tym, że wprowadzenie rozdzielności majątkowej jest wobec niego bezskuteczne (tak np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 1980 r. sygn. akt. III CZP 13/80 OSNCP 1980/7-8 poz. 140, z dnia 9 czerwca 1995 r. sygn. akt III CRN 24/95 OSNC 1995/11 poz. 164 i z dnia 28 lipca 1998 r. sygn. akt II CKU 34/98 Prokuratura i Prawo - dodatek 1999/1 poz. 36).
Jako małżonkowie możecie się Państwo powoływać się względem wierzycieli spółki jawnej (w przypadku powstania Pani odpowiedzialności subsydiarnej) na umowne wyłączenie wspólności tylko wtedy, gdy zawarcie przez Państwa umowy majątkowej oraz jej rodzaj były tym wierzycielom wiadome. Jeżeli nie wykażecie Państwo, że wierzyciele wiedzieli o zawarciu przez Państwa umowy małżeńskiej majątkowej to wobec tych osób przyjmować należy taki stan stosunków majątkowych w Państwa małżeństwie, jaki obowiązywałby w ramach ustawowego ustroju majątkowego, czyli - wspólności ustawowej.
Tu wskażę, że Pani małżonek ma prawo „poinformowania” wszystkich osób trzecich – wierzycieli spółki jawnej o tym, że pozostajecie Państwo w ustroju rozdzielności majątkowej. Jak bowiem wskazuje art. 27 KSH, współmałżonek wspólnika może żądać wpisania do rejestru wzmianki o umowie, dotyczącej stosunków majątkowych między małżonkami.
Jeżeli taka wzmianka zostanie wpisana w rejestrze to udowodnienie tego, że wierzyciel wiedział o rozdzielności majątkowej będzie proste (nie będzie on mógł twierdzić, że nie wiedział o tym wpisie).
W sytuacji, w której nie zdołalibyście Państwo udowodnić, że wierzyciel wiedział o zawarciu umowy małżeńskiej majątkowej wprowadzającej ustrój rozdzielności majątkowej do ewentualnej odpowiedzialności z majątku wspólnego zastosowanie będą miały odpowiednie przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Art. 41 § 1 KRO wskazuje, że jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.
Natomiast § 2 art. 41 KRO mówi, że jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
Wedle § 3 art. 41 KRO, jeżeli wierzytelność powstała przed powstaniem wspólności lub dotyczy majątku osobistego jednego z małżonków, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9.
Te przepisy obowiązujące od 2005 r. powodują, że w przypadku Pani odpowiedzialności subsydiarnej za zobowiązania spółki jawnej wierzyciel nie będzie mógł skierować egzekucji do majątku Pani męża (i ewentualnie do majątku, który byłby majątkiem wspólnym gdyby nie było rozdzielności majątkowej prócz Pani dochodów z działalności zarobkowej, w sytuacji, w której nie wiedziałby o zawarciu przez Państwa umowy o rozdzielności majątkowej).
Ewentualna odpowiedzialność ma związek z prowadzonym przez Panią przedsiębiorstwem, a ewentualne wierzytelności będą dotyczyły Pani majątku osobistego, a to oznacza, że wierzyciel nie będzie mógł skierować egzekucji (w przypadku powstania odpowiedzialności po Pani stronie) przeciwko Pani mężowi.
Powyższe zasady odpowiedzialności dotyczą odpowiedzialności za zobowiązania prywatne. Należy pamiętać, że odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za jej zobowiązania dotyczy nie tylko zobowiązań prywatnoprawnych ale i publicznoprawnych.
Zasady odpowiedzialności za należności publicznoprawnych uregulowane są przede wszystkim w ordynacji podatkowej.
Zgodnie z art. 29 Ordynacji podatkowej odpowiedzialność podatkowa podatnika pozostającego w związku małżeńskim obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.
Jeżeli między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa, każdy z małżonków odpowiada tylko za swoje zobowiązania podatkowe i tylko ze swojego majątku osobistego.
Jeżeli Pani udział w spółce związany jest z prowadzoną przez Panią działalnością gospodarzą to ważnym będzie przepis art. 111 ordynacji podatkowej, który wskazuje w § 1, że członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności.
Jako, że pisze Pani w pytaniu, że Pani mąż „mało wie o spółce nie interesuję się nią”. Tak więc Pani mąż nie będzie odpowiadał swoim majątkiem ze ewentualne zaległości podatkowe ciążące na Pani jako wspólniku spółki jawnej.
Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, że w razie jakiś kłopotów ze zobowiązaniami spółki jawnej, której jest Pani udziałowcem majątek Pani męża jest bezpieczny.
Stan prawny na dzień 14.02.2013 r.
