Spis inwentarza jest sporządzany na wniosek lub z urzędu.
Zgodnie z art. 673 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd postanawia spis inwentarza na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą.
Z urzędu sporządza się spis inwentarza gdy złożone zostało oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a inwentarz nie był przedtem sporządzony (art. 644 KPC).
Zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza (Dz.U. z 1991 r. Nr 92, poz. 411 ze zm.), postanowienie o zabezpieczeniu spadku oraz postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza wykonuje na zlecenie sądu rejonowego komornik lub inny organ, w którego okręgu znajdują się rzeczy podlegające zabezpieczeniu lub wciągnięciu do spisu inwentarza.
Stosownie do art. 53 z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jednolity: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.), za dokonanie spisu inwentarza albo innego spisu majątku pobiera się stałą opłatę w wysokości 10 % przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę.
Przeciętne wynagrodzenie miesięczne to zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszane przez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, ze zm.), stosowane poczynając od drugiego kwartału roku przez okres pełnego roku.
Obecnie (stan na listopad 2011 r.) przeciętne wynagrodzenie miesięczne wynosi 2917,14 zł, co wynika z Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2010 r. i w drugim półroczu 2010 r. (M.P. Nr 15, poz. 156)
Należy też pamiętać, że do opłaty komornik doliczy 23% podatku VAT.
Koszty spisu inwentarza ponosi osoba, która złożyła wniosek o jego sporządzenie.
Należy mieć jednak na względzie § 5 ust. 1 w/w rozporządzenia zgodnie z którym, jeżeli postanowienie o zabezpieczeniu spadku lub o sporządzeniu spisu inwentarza wydane zostało z urzędu lub na wniosek osoby nie mającej obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, sąd postanawia ściągnięcie tych kosztów z majątku spadkowego.
Ust. 2 § 5 rozporządzenia mówi, iż sąd rejonowy może w celu zaspokojenia należności z tytułu kosztów pobrać odpowiednią sumę z pieniędzy spadkowych złożonych do depozytu sądowego lub z rachunku bankowego, w tym stanowiącego wkład oszczędnościowy spadkodawcy, po przedłożeniu bankowego dowodu oszczędności. Sąd rejonowy może również zarządzić sprzedaż odpowiedniej części ruchomego majątku spadkowego, oznaczając przy tym sposób sprzedaży. Dokonanie sprzedaży zleca się komornikowi.
Należy pamiętać, że koszty sporządzenia spisu inwentarza są długiem spadkowym.
Stan prawny na dzień 11.11.2011 r.
