W dniu 15 grudnia 2016 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw ustawę o zmianie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2036), która wprowadza nową kwotę wolną od egzekucji w przypadku egzekwowania należności innych niż należności alimentacyjne.
Zgodnie z nowymi przepisami, emerytury i renty przy potrącaniu należności egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne są wolne od egzekucji i potrąceń w części odpowiadającej 75% kwoty najniższej emerytury lub renty wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.
Dotychczas emerytury i renty są wolne od egzekucji i potrąceń, w części odpowiadającej 50% kwoty najniższej emerytury lub renty wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.
Aktualnie (na dzień 16 grudnia 2016 r.) kwota wolna od egzekucji świadczeń innych niż alimentacyjne wynosi w przypadku:
- emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej - 441,28 zł - najniższa emerytura, renta rodzinna i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy to 882,56 zł
- renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy - 338,37 zł - najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy to 676,75 zł
- renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renty rodzinnej wypadkowej - 529,54 zł - najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa to 1059,07 zł
- renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową - 406,05 zł - najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową to 812,10 zł
Nowe przepisy będą obowiązywały od dnia 1 lipca 2017 r. Nowa wysokość kwoty wolnej od egzekucji będzie stosowana do 1 lipca 2017 r. nie tylko do zobowiązań powstałych po tym dniu, ale też w stosunku do zobowiązań istniejących w tym dniu.
Projekt rządowy przewiduje, że od 1 marca 2017 r. najniższe emerytura, renta rodzinna i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy będą wynosiły 1000 zł. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy ma wynosić 750 zł. Oznacza to, że od 1 lipca 2017 r. kwota wolna od egzekucji w przypadku emerytury, renty rodzinnej i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy będzie wynoć 750 zł, a w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy 562,50 zł.
Jak wynika z powyższego podwyższenie kwoty wolnej od egzekucji dotyczy wyłącznie należności egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.
W przypadku egzekucji innych należności obowiązywać będą dotychczasowa wysokość kwot wolnych od egzekucji:
- 50% kwoty najniższej emerytury lub renty, w przypadku:
- sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi
- należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego
- 60% kwoty najniższej emerytury lub renty przy potrącaniu:
- świadczeń wypłacanych w kwocie zaliczkowej, a następnie kwot świadczenia lub świadczeń podlegających rozliczeniu w trybie określonym w art. 98 ust. 3;
- kwot nienależnie pobranych emerytur, rent i innych świadczeń z tytułu zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego za okres przed dniem wejścia w życie ustawy; ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie; zaopatrzenia określonego w odrębnych przepisach
- 20% najniższej emerytury lub renty - przy potrącaniu należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych - na wniosek dyrektorów tych placówek.
Należy pamiętać, że kwoty wolne od potrąceń i egzekucji ustala się dla emerytur i rent wraz ze wszystkimi wzrostami, zwiększeniami, dodatkami oraz innymi świadczeniami wypłacanymi wraz z emeryturą lub rentą na podstawie odrębnych przepisów, z wyłączeniem świadczeń rodzinnych oraz dodatku dla sierot zupełnych, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku weterana poszkodowanego.
W razie zbiegu uprawnień do dwóch lub więcej świadczeń pieniężnych kwotę wolną od egzekucji i potrąceń ustala się od jednego - wyższego świadczenia.
Na marginesie wskażę, że w przypadku renty socjalnej kwotę wolną od potrąceń i egzekucji ustala się według zasad określonych dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – kwota wolna od egzekucji należności innych niż alimentacyjne stanowi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy a nie renty socjalnej, która jest wypłacana w niższej wysokości.
Stan prawny na dzień 16.12.2016 r.
