Czy komornik może mi zabrać zasiłek pogrzebowy z ZUS wypłacony mi w związku ze zrobieniem pogrzebu ojca? Komornik egzekwuje na podstawie nakazu zapłaty wydanego z wniosku banku, któremu nie zwróciłam pożyczki.
Katarzyna
Szanowna Pani!
Zasiłek pogrzebowy uregulowany jest w art. 77 – 81 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Z kolei kwestia potrąceń ze świadczeń pieniężnych określonych w ww. ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest uregulowana w art. 139 ust. 1 ustawy. Zgodnie z treścią tego przepisu ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, następujące należności:
- świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej, a następnie kwoty świadczenia lub świadczeń podlegające rozliczeniu w trybie określonym w art. 98 ust. 3;
- kwoty nienależnie pobranych emerytur, rent i innych świadczeń z tytułu:
— zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego za okres przed dniem wejścia w życie ustawy,
— ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,
— zaopatrzenia określonego w odrębnych przepisach;
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych;
- należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego;
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
- kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych, świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów w razie braku możliwości potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych, świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie;
- kwoty nienależnie pobranego dodatku weterana poszkodowanego;
- kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego;
- zasiłki wypłacone z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono ich potrącanie, oraz zasiłek stały lub zasiłek okresowy wypłacone na podstawie przepisów o pomocy społecznej za okres, za który przyznano emeryturę lub rentę;
- zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano prawo do emerytury lub renty;
- z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych - na wniosek dyrektorów tych placówek.
Stosownie do art. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS świadczenia określone w ustawie obejmują:
- emeryturę, w tym emeryturę częściową;
- rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym rentę szkoleniową;
- rentę rodzinną;
- dodatek pielęgnacyjny;
- dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej;
- zasiłek pogrzebowy.
Z powyższego wynika, iż art. 139 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przewiduje możliwość dokonywania potrąceń tylko ze świadczeń wymienionych wyczerpująco w art. 3 tejże ustawy. Skoro zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem wskazanym w treści art. 3 ustawy emerytalnej, to wydawać by się mogło, iż z tego świadczenia mogą być dokonywane przez organ rentowy w oparciu o art. 139 tej potrącenia. Zgodnie z tym przepisem świadczenia określone w ustawie (a zatem również zasiłek pogrzebowy) podlegają potrąceniu również w związku z egzekwowaniem na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.
Mimo powyższych przepisów, w Pani przypadku, zasiłek pogrzebowy nie będzie podlegał zajęciu na poczet egzekucji z uwagi na przepis art. 832 Kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten stanowi, że należności wypłacone w związku ze śmiercią tytułem zapomogi lub jednorazowego zaopatrzenia pod jakąkolwiek nazwą albo z tytułu ubezpieczenia na pokrycie kosztów pogrzebu podlegają egzekucji tylko na zaspokojenie tych kosztów
Zasiłek pogrzebowy jest niewątpliwie należnością wypłaconą w związku ze śmiercią, jednorazowym zaopatrzeniem, pod jakąkolwiek nazwą, na pokrycie kosztów pogrzebu. Dlatego nie podlega zajęciu w toku egzekucji należności z tytułu niespłaconej pożyczki bankowiej.
Podobnie jak w przypadku zasiłku pogrzebowego jest zresztą w przypadku dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych - wydawać by się mogło, że zgodnie z art. 139 ustawy o emeryturach i rentach z FUS można prowadzić egzekucję z tych świadczeń. Jednak i w tych przypadkach przepis art. 139 ww. ustawy należy łączyć z przepisem Kodeksu postępowania cywilnego ograniczajacego egzekucję. Tym przepisem jest rt. 833 § 6 KPC, ktróry wskazuje, że nie podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia integracyjne, świadczenie wychowawcze oraz jednorazowe świadczenie, o którym mowa w art. 10 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem". Zatem tak jak i zasiłek pogrzebowy, dodatek dla sieroty zupełnej oraz dodatek pielęgnacyjny nie podlegają egzekucji.
Stan prawny na dzień 21.01.2020 r.
