Artykuły

Egzekucja długów jednego ze współwłaścicieli z nieruchomości wspólnej

Teściowa miała problemy ze spłatą kredytów. Teraz sprawy przejął komornik, który od kilku lat potrąca jej rentę. Kilka dni komornik przesłał pismo na wniosek dwóch wierzycieli, w którym napisał aby uiścić w ciągu 14 dni całość zadłużenia pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania nieruchomości. Takie pismo przyszło również do teścia jako małżonka, który nie żyje od 14 lat. Nieruchomość, którą chce oszacować komornik nie została podzielona po śmierci teścia. Zgodnie z procedurą spadkową teściowa otrzyma połowę, moja żona 1/3 z połowy, siostra żony 1/3 z połowy i teściowa 1/3 z połowy. Czy komornik może taką nieruchomość sprzedać, gdzie nie zostało podzielone w sądzie i gdzie mieszkamy z rodziną, gdzie żona jest współwłaścicielką? Co robić aby komornik nie przystąpił do ewentualnej sprzedaży i czy w może sprzedać majątek osób będących właścicielami mieszkania, a nie mających długu? Jak powinniśmy zareagować, aby komornik nie czepiał się nieruchomości i wysłał taką informację wierzycielom.


Jakub

 

 


 

 

Szanowny Panie,


W pierwszej kolejności wskażę, że skoro nakaz zapłaty został wydany również przeciwko teściowi to oznacza, że był on również dłużnikiem. Dług teścia wchodzi w skład spadku po nim. Jak wynika z pytania spadkobiercy teścia przyjęli spadek wprost a tym samym odpowiadają za długi teścia całym swoim majątkiem. To z kolei oznacza, że Pana żona i jej siostra również od powiadają za spłatę długu.


Art. 1034 § 1 KC wskazuje, że do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów. 


Zapewne także teściowie odpowiadali solidarnie za swoje zobowiązanie a to oznacza, że spadkobiercy teścia również odpowiadają solidarnie za zaległość wobec banku.
Solidarność zobowiązania przejawia się tym, że wierzyciel może żądać zapłaty całej zaległości od każdego z dłużników solidarnych.  Każdy z dłużników odpowiada za spłatę długu do pełnej jego wysokości.


To, że do tej pory nie zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku nie zmienia faktu, że wszyscy spadkobiercy teścia odpowiadają za spłatę zadłużenia. Spadkobiercy nabywają spadek w chwili śmierci spadkodawcy a postanowienie sądu w tej kwestii tylko potwierdza ten fakt.
Pana żona i jej siostra są współwłaścicielami mieszkania i jednocześnie są dłużnikami !!!


W chwili obecnej można podjąć działania, które spowodują zawieszenie postępowania egzekucyjnego, ale po tym jak wierzyciele doprowadzą do sytuacji, w której tytuł wykonawczy będzie wydany przeciwko spadkobiercom (a mają taką możliwość prawną ze względu na to, że spadkobiercy odpowiadają całym swoim majątkiem za długi spadkowe) egzekucja z nieruchomości należącej do teściowej i dzieci teścia będzie nadal możliwa.


Pana żona i jej siostra mogą w tej sytuacji do zmniejszenia swojej odpowiedzialności za odsetki od należności głównej (termin przedawnienia odsetek to 3 lata) a mogą nawet próbować doprowadzić do tego, że ze względu na przedawnienie roszczenia wierzyciel nie będzie mógł egzekwować od nich nawet należności głównej (ale o to będzie bardzo trudno).
Gdyby siostrom udało się doprowadzić do oddalenia powództwa wobec nich ze względu na przedawnienie roszczenia to egzekucja będzie mogła być skierowana do majątku teściowej a zatem komornik mógłby zająć udział 2/3 w mieszkaniu jaki obecnie przypada teściowej (1/2 z majątku wspólnego małżeńskiego i 1/6 ze spadku po mężu). Należy zatem się liczyć z tym, że wierzyciele nadal mogą prowadzić egzekucję z mieszkania, choć nie z całego lecz z udziału we współwłasności. Efektem takiej egzekucji może być to, że jakaś osoba nabędzie w drodze licytacji udział w mieszkaniu przypadający teściowej i będzie ta osoba współwłaścicielem razem z Pana żoną i jej siostrą.


Teść, jak pisze Pan w pytaniu, nie żyje od 2000 r. Oznacza to, że nakaz zapłaty wydany w 2005 r. został wydany w chwili, w której teść nie żył już. Zapewne także i pozew w sprawie został złożony w chwili kiedy teść już nie żył.


Co robić w aktualnej sytuacji?


Jako, że teść nie żył w chwili składania pozwu to nie miał on zdolności sądowej (ma ją osoba fizyczna od urodzenia do śmierci).
W sytuacji, w której strona nie ma zdolności sądowej a zostało przeciwko niej wytoczone powództwo sąd powinien odrzucić pozew.
Sąd w 2005 r. nie odrzucił pozwu, bo jak rozumiem Pana teściowa nie składała sprzeciwu od nakazu zapłaty ani nie poinformowała sądu o śmierci swojego męża.


Moim zdaniem Pana żona oraz jej siostra powinny wystąpić do sądu, który wydał nakaz o uchylenie nakazu zapłaty w stosunku do teścia ze względu na to, że teść w chwili wniesienia pozwu nie żył.
Jak wskazują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej (a teść nie miał, bo nie żył w chwili składania pozwu), zdolności procesowej albo organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie.


Jeżeli udałoby się doprowadzić do uchylenia nakazu zapłaty w stosunku do nieżyjącego teścia wierzyciele musieliby uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po teściu a następnie pozwać spadkobierców (Pana żonę i siostrę) o zapłatę. A w takiej sytuacji, po wydaniu nakazu zapłaty mogłyby one wnieść sprzeciw, w którym poniosłyby zarzut przedawnienia roszczenia. Tym samym wierzyciele nie mogliby prowadzić postępowania egzekucyjnego przeciwko Pana żonie i jej siostrze. Art. 19


Jednocześnie należy wystąpić do komornika z wnioskiem o zawieszenie postępowania egzekucyjnego ze względu na to, że dłużnik wskazany w tytule wykonawczym nie żyje. Skoro nie żyje to udział we współwłasności nieruchomości, z której ma być prowadzona egzekucja należy w chwili obecnej do osób nie wykazanych w tytule wykonawczym.
Jak wskazuje Kodeks postępowania egzekucyjnego,  organ egzekucyjny zawiesza postępowanie z urzędu jeżeli się okaże, że wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności procesowej ani przedstawiciela ustawowego. Na wniosek wierzyciela, a w wypadku gdy egzekucja została wszczęta z urzędu bez takiego wniosku, sąd ustanowi dla dłużnika niemającego zdolności procesowej kuratora na czas do ustanowienia przedstawiciela ustawowego. 


Do obu tych pism (do sądu i do komornika) należy dołączyć akt zgonu teścia aby wykazać, że faktycznie nie żyje i kiedy zmarł.


Jeżeli wierzyciel po zawieszeniu postępowania egzekucyjnego wystąpi z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty przeciwko spadkobiercom teścia na podstawie art. 788 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (a to bardzo możliwe)  i sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko Pana teściowej, żonie i jej siostrze to należy bezwzględnie składać zażalenie.
Wskazany przepis stanowi, że jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. 
W Pana przypadku nie ma mowy o tym, że obowiązek zapłaty długu ciążący na teściu przeszedł na spadkobierców po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tego tytułu – ten obowiązek przeszedł na spadkobierców przed wydaniem tytułu wykonawczego, ale nie w toku sprawy (w chwili śmierci teścia a więc przed złożeniem pozwu o zapłatę). Dlatego też sąd nie powinien nadawać klauzuli wykonalności przeciwko spadkobiercom teścia.


Podkreślę raz jeszcze, że w stosunku do teściowej niewiele będzie można zrobić prócz czasowego wstrzymania egzekucji – tu należy liczyć się nadal z zajęciem udziałów we własności mieszkania należących do teściowej (2/3 udziału). Teściowa nie jest w stanie podnieść żadnych zarzutów, w szczególności zarzutu przedawnienia, zwalniających ją z odpowiedzialności za dług. Dopóki dług nie będzie spłacony musi się ona liczyć z możliwością egzekucji z jej udziałów w mieszkaniu. Egzekucja z udziału teściowej będzie możliwa po wydaniu przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Istnieje szansa, że Pana żona i jej siostra nie będą musiały spłacać zadłużenia, ze względu na przedawnienie roszczeń. Tym samym przypadające im we współwłasności mieszkania udziały po 1/6 mogą zostać „uratowane”.


Myślę także, że teściowa, niezależnie od kroków podejmowanych na drodze sądowej, powinna spróbować porozumieć się z wierzycielami odnośnie spłaty zadłużenia. Być może wierzyciele zgodzą się na rozłożenie zaległości na raty czy umorzenie (choćby częściowe) zaległości. Tylko od wierzycieli zależy także czy będą prowadzili oni egzekucję z nieruchomości (udziału w nieruchomości przypadającego teściowej).

 


Stan prawny na dzień 2.12.2014 r.





  • Data2014-12-05
  • AutorŁukasz Obrał

Zadaj pytanie prawnikowi

regulamin
Jeśli chcesz dodać więcej załączników wyślij e-mail na kontakt@prawo-porady.pl