Moja mama jest chora. Chcę przekazać mamie sporą kwotę pieniędzy na leczenie. Czy bez aktu notarialnego będzie to uznawane za darowiznę?
Czy mama powinna zgłosić do urzędu skarbowego przekazanie jej pieniędzy? Jak wysoki jest podatek?
Sebastian
Szanowny Panie,
Art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego wskazuje, iż przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Jak wskazuje art. 890 § 1 KC, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Jeżeli więc przekaże Pan mamie pieniądze i Pana celem będzie przekazanie jej pieniędzy bez żadnego ekwiwalentu w zamian, to będzie to darowizna na rzecz mamy. Umowa stanie się ważna, jeżeli zostanie zawarta bez formy aktu notarialnego, z chwilą przekazania pieniędzy mamie.
Stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) wskazuje, iż jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (mama jako rodzic należy do I grupy podatkowej) to opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł.
Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie (art. 9 ust. 2 ustawy).
Jeżeli przekaże Pan mamie kwotę większą niż 9637 zł to wówczas kwota darowizny podlega podatkowi. Pana mama może jednak nie zapłacić podatku od darowizny nawet jeżeli jej kwota przekroczy w/w kwotę.
Jak wskazuje bowiem art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku
- udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9 637 zł - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt. 4 Ustawy przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Jeżeli umowa darowizny zawarta byłaby w formie aktu notarialnego to z ulgi podatkowej można skorzystać bez zgłaszania tej darowizny do urzędu skarbowego, bowiem według art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy, obowiązek zgłoszenia nabycia nie obejmuje przypadków gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
Z powyższych przepisów wynika, iż Pana mama będzie mogła skorzystać z ulgi podatkowej w podatku od darowizny, pod warunkiem zgłoszenia przez nią faktu nabycia majątku urzędowi podatkowemu (na formularzu SD-Z2) i udokumentowania otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Jeżeli przekaże Pan mamie pieniądze "do ręki" to wówczas mama nie będzie mogła skorzystać z ulgi przewidzianej w art. 4a ustawy. Aby z niej skorzystać pieniądze muszą być pzekazane obdarowanemu przekazem pocztowym lub na konto bankowe.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że stosownie do brzmienia § 7 ust. 1 pkt 3b rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. z 2005 r. Nr 165, poz. 1371 ze zm.), organem właściwym w sprawach darowizn, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, jest urząd skarbowy właściwy według miejsca zamieszkania lub adresu siedziby darczyńcy w dniu przyjęcia darowizny przez obdarowanego, a jeżeli darczyńca nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju – według miejsca zamieszkania obdarowanego.
Stan prawny na dzień 3.03.2012 r.
