Zmarła moja teściowa. Mój mąż zmarł przed nią, podobnie jak teść. Czy jako wdowa po synu teściowej dziedziczę po niej? Zaznaczę, że nie miałam z mężem dzieci, a teściowa prócz mojego męża ma córkę.
Gabriela
Szanowna Pani,
Porządek dziedziczenia ustawowego określa Kodeks cywilny w art. 931-940.
Jak wskazuje art. 931 § 1 KC, w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2 art. 931 KC wskazuje natomiast, że jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.
Mając na względzie powyższy przepis i sytuację opisaną w Pani pytaniu należy stwierdzić, że jedynym spadkobiercą ustawowym Pani teściowej jest jej córka.
Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące spadkobrania ustawowego w żadnym wypadku nie wskazują, że synowa (zięć) znajduje się w kręgu osób dziedziczących z mocy ustawy. Spadkobiercami ustawowymi, prócz dzieci spadkodawcy i jego małżonka, mogą być (jeżeli nie ma spadkobierców w bliższym stopniu) także dalsi zstępni spadkodawcy (wnuki, prawnuki, itd.), rodzice, rodzeństwo spadkodawcy, zstępni tego rodzeństwa, dziadkowie, zstępni dziadków, w pewnych wypadkach dzieci małżonka spadkodawcy, a na samym końcu tej „drabinki” dziedziczenia jest gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa (jeżeli nie ma członków rodziny powołanych do spadku).
Pani zmarły mąż nie może być brany pod uwagę jako spadkobierca ustawowy swojej matki, ponieważ nie żył on już w chwili śmierci matki. Przepis art. 927 § 1 KC wskazuje jednoznacznie, że osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku nie może być spadkobiercą (wyjątek określony w § 2 art. 927 KC dotyczy dziecka już poczętego w chwili śmierci spadkodawcy, pod warunkiem, że urodzi się żywe).
Spadkobiercą swojej teściowej mogłaby Pani być tylko i wyłącznie wówczas kiedy teściowa pozostawiłaby testament, w którym powołałaby Panią do spadku (całości lub części) jako spadkobiercę testamentowego. Jeżeli spadkodawca pozostawi testament to wówczas przepisy dotyczące dziedziczenia ustawowego są wyłączone (chyba, że częściowo dziedziczenie odbywa się na podstawie testamentu, a częściowo na podstawie ustawy).
Jeżeli teściowa nie pozostawiła testamentu, w którym powołała Panią do spadku, to niestety, nie dziedziczy Pani po niej.
Stan prawny na dzień 5.11.2012 r.
