Czy jeżeli będę chciała umieścić moją niepełnosprawną i ubezwłasnowolnioną córkę w domu opieki lub zmusić ją do leczenia psychiatrycznego to czy będę musiała, jako opiekun prawny ponosić koszty pobytu córki w DPS lub szpitalu psychiatrycznym? Ewentualnie, kto miałby za to płacić?
Ania
Szanowna Pani,
Opiekun prawny nie jest zobowiązany do ponoszenia odpłatności za pobyt osoby ubezwłasnowolnionej w domu pomocy społecznej.
Kwestię odpłatności za pobyt w DPS reguluje ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.).
Art. 61 ust. 1 ustawy wskazuje, że obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
- mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka
- małżonek, zstępni przed wstępnymi
- gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
Pani mogłaby być zobowiązana do ponoszenia odpłatności za pobyt brata w domu pomocy społecznej, ale nie jako opiekun prawny lecz jako jego matka.
Wysokość odpłatności za pobyt osoby w DPS ponoszonej przez członka rodziny ustalana jest w umowie zawieranej z kierownikiem ośrodka pomocy społecznej.
To czy małżonek, zstępni i wstępni mają obowiązek ponoszenia opłaty za pobyt w DPS zależy od ich dochodów. Ten obowiązek powstaje jeżeli dochód:
- osoby samotnie gospodarującej, jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego (obecnie 1626 zł), w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium
- na osobę, w przypadku osoby w rodzinie, jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (obecnie 1368 zł), z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie
Należy mieć na względzie także to, że osoba zobowiązana do ponoszenia opłaty za pobyt członka rodziny w DPS może być zwolniona z ponoszenia tej opłaty. Jak bowiem wskazuje art. 64 ustawy, osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty, w szczególności jeżeli:
- wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce
- występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych
- małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia
- osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.
Natomiast odnośnie odpłatności za leczenie psychiatryczne zastosowanie będzie miał przepis art. 10 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375 ze zm.).
Przepis ten wskazuje, że w stosunku do osób chorych psychicznie (wykazujących zaburzenia psychotyczne) oraz upośledzonych umysłowo:
- za świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej udzielane tym osobom przez świadczeniodawcę, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, o której mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie pobiera się od tej osoby opłat
- przebywającym w szpitalu psychiatrycznym przysługują produkty lecznicze, wyroby medyczne, wyroby medyczne do diagnostyki in vitro, wyposażenie wyrobów medycznych, wyposażenie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywne wyroby medyczne do implantacji, w rozumieniu przepisów ustawy o wyrobach medycznych i środki pomocnicze, za które nie pobiera się od tych osób opłat
- przysługują także produkty lecznicze i wyroby medyczne określone w wykazach, o których mowa w ustawie o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych w zakresie kategorii, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. b tej ustawy, zakwalifikowane do odpłatności zgodnie z art. 6 ust. 2 tej ustawy
Jeżeli więc stwierdzono by u Pani córki chorobę psychiczną (zaburzenia psychotyczne) to w związku z pobytem w szpitalu psychiatrycznym nie ponosiłaby ona odpłatności. Leczenie psychiatryczne w całości jest finansowane przez NFZ.
Dodam jeszcze, że za zapłatę za świadczenia zdrowotne realizowane w stosunku do osób nie objętych ubezpieczeniem zdrowotnym, odpowiedzialne są wyłącznie osoby, które z tych świadczeń skorzystały. Nie ma zatem możliwości, aby zobowiązanym do zapłaty za udzielone świadczenia był członek rodziny czy opiekun prawny.
Stan prawny na dzień 3.01.2014 r.
